Ο ικανός ηγέτης και η αποτελεσματική Ηγεσία (της Αλίνας Μαυροπούλου)

Γράφει η Αλίνα Μαυροπούλου*: Σε μια περίοδο κατά την οποία εξελίσσονται πολλά παιχνίδια εξουσίας άρα και ηγεσίας, εξετάζοντας τα γεγονότα τόσο σε πανελλαδικό επίπεδο μέχρι και σε τοπικό θα προσπαθήσω να  σε ενημερώσω  για την ηγεσία και τον ηγέτη όπως ιδανικά θα έπρεπε να είναι.

Το ζήτημα της αποτελεσματικής ηγεσίας στον εργασιακό χώρο είναι ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα της σύγχρονης κοινωνίας.

Η αποτελεσματική ηγεσία και ο ικανός ηγέτης είναι διαρκές ζητούμενο.

Η απλή διεκπεραίωση καθηκόντων στο χώρο εργασίας δεν αντικατοπτρίζει το πραγματικό επίπεδο των ικανοτήτων και δυνατοτήτων των εργαζομένων. Για να υλοποιηθούν αυτά απαιτείται η παρέμβαση ενός ηγέτη. Ωστόσο, η έννοια της ηγεσίας δεν είναι και δεν πρέπει να είναι συνώνυμη με έννοιες όπως η δύναμη, η επιρροή και η εξουσία. Αυτά είναι μέσα ηγεσίας και δεν είναι τα μόνα που έχουν στη διάθεσή τους οι ηγέτες.

Η ηγεσία είναι μια διαδικασία η οποία επηρεάζεται από την προσωπικότητα του ηγέτη, το προφίλ της ομάδας, την κουλτούρα και το εξωτερικό περιβάλλον. Είναι μια λειτουργία που επηρεάζει αποφασιστικά τον τρόπο με τον οποίο μια ομάδα ανθρώπων υιοθετεί οικειοθελώς και πρόθυμα έναν συγκεκριμένο τρόπο σκέψης και δράσης.

Η σύλληψη ενός οράματος – στόχου, η διάδοσή του, η ενδελεχής «ανάγνωση» και ανάλυση της πραγματικότητας, η ορθολογική πρόβλεψη των μελλοντικών τάσεων, η δημιουργία καινοτόμων και πρωτοποριακών ιδεών, η κινητοποίηση των μελών της ομάδας για την επίτευξη των στόχων και η ικανότητα ενσωμάτωσης των δυνάμεων και διαχείρισης των συγκρούσεων έχουν αποδειχθεί σημαντικά στοιχεία της ηγετικής συμπεριφοράς που επιδεικνύονται χρήσιμα και αποτελεσματικά. Η ικανότητα συνδυασμού και αξιοποίησης των επιμέρους ικανοτήτων, ευκαιριών και δυνατοτήτων οι οποίες ‘ανθίζουν’ στο περιβάλλον, σε συνδυασμό με τα παραπάνω, αποτελεί επίσης θεμελιώδη άξονα της ικανότητας αποτελεσματικής ηγεσίας σε κάθε εργασιακό χώρο.

Σημαντικά στοιχεία της ηγετικής συμπεριφοράς, σε περιόδους κρίσης όπου ο ρόλος της αποτελεσματικής ηγεσίας είναι ιδιαίτερα σημαντικός:

Διαμόρφωση της στρατηγικής της εταιρείας

Ποιότητα της καθημερινής ζωής των εργαζομένων

Ποιότητα της παραγόμενης εργασίας

Ανταγωνιστικότητα των παραγόμενων προϊόντων

Προοπτικές ανάπτυξης και οικονομική βιωσιμότητα της επιχείρησης

Προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξη των εργαζομένων

Κοινωνική ευθύνη της επιχείρησης έναντι του κοινού

Σχέση με άλλες επιχειρήσεις

Συμβολή στην ανάπτυξη της κοινότητας και της οικονομίας

Διατήρηση της απασχόλησης

Η επιστημονική κοινότητα έχει αναπτύξει τρία βασικά μοντέλα ηγεσίας που βασίζονται σε μεθόδους λήψης αποφάσεων

α) το αυταρχικό μοντέλο

β) το δημοκρατικό μοντέλο

γ) το εξουσιοδοτικό μοντέλο

Εξίσου σημαντικό ως κριτήριο ηγεσίας αποτελεί η συνολική κατεύθυνση της ηγετικής συμπεριφοράς. Εδώ υπάρχουν δύο κύριες κατευθύνσεις:

Η πρώτη είναι περισσότερο ανθρωποκεντρική, όπου οι ηγέτες θεωρούν τους ανθρώπους ως σημαντικό παράγοντα της παραγωγικής διαδικασίας.

Ο δεύτερος προσανατολισμός είναι πιο τυπικός στο χώρο εργασίας, όπου οι ηγέτες ασχολούνται περισσότερο με τα διοικητικά ζητήματα που αφορούν την υλοποίηση του έργου παρά με τις ανάγκες των εργαζομένων.

Οι ηγέτες πρέπει να έχουν τη διακριτική ευχέρεια και ικανότητα να προσαρμόζουν το δικό τους μοντέλο ηγεσίας ανάλογα με τις περιστάσεις, τις ειδικές συνθήκες, τις δυνατότητες, τις ευκαιρίες και τις απειλές του περιβάλλοντος στο οποίο βρίσκονται.

Επιπρόσθετα, παράγοντες όπως το είδος του έργου που πρέπει να εκτελέσει ένας ηγέτης, η ωριμότητα του ατόμου και οι εξωτερικές και εσωτερικές περιβαλλοντικές συνθήκες του χώρου εργασίας καθορίζουν άμεσα τον τρόπο με τον οποίο ένας ηγέτης πρέπει να προσαρμόσει το μοντέλο ηγεσίας του.

Εν κατακλείδι, δεν υπάρχει κανένα μοντέλο ηγεσίας που να είναι το πλέον κατάλληλο και αποτελεσματικό για όλες τις καταστάσεις, όλους τους χώρους εργασίας και τα επιχειρηματικά περιβάλλοντα και ο ικανός ηγέτης πρέπει να δημιουργήσει το δικό του μοντέλο, πιθανόν μείγμα από πολλά μοντέλα ηγεσίας.

 «Στη φύση δεν επιβιώνει το ισχυρότερο είδος, ούτε το πιο έξυπνο, αλλά εκείνο που μπορεί να προσαρμοστεί καλύτερα στις αλλαγές…» Κάρολος Δαρβίνος

Αλίνα Μαυροπούλου

MSc Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού, Ηγεσίας και Επικοινωνίας

Πτυχιούχος Τμ. Διοίκησης Επιχειρήσεων

Πτυχιούχος Τμ. Χρηματοοικονομικών

(Δημοσιεύθηκε στην ψηφιακή εφημερίδα "InVeria" - Κυριακή 10 Νοεμβρίου 2024, φύλλο 128)