Συζήτηση Σταμενίτη - Τζάκρη στη Βουλή για τη νέα ασθένεια στα πυρηνόκαρπα

ΔΤ από υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Διονύση Σταμενίτη: 

ΥφΑΑΤ, Διονύσης Σταμενίτης: «Έρευνα, καθοδήγηση και στήριξη το τρίπτυχο αντιμετώπισης του ιού στα ροδάκινα»

Την πολιτική βούληση της Κυβέρνησης και της ηγεσίας του ΥΠΑΑΤ για συνολική αντιμετώπιση του ιού στα ροδάκινα, εξέφρασε σήμερα στη Βουλή ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Διονύσης Σταμενίτης απαντώντας σε Επίκαιρη Ερώτηση της Βουλευτή Πέλλας του ΣΥΡΙΖΑ, Θεοδώρας Τζάκρη.

Ειδικότερα, ο Υφυπουργός σημείωσε ότι το σχέδιο του Υπουργείου βασίζεται σε τρία σημεία: Πρώτον, στην ενδελεχή έρευνα των αιτιών του φαινομένου, που είναι αυτή που θα οδηγήσει στην οριστική αντιμετώπιση του. Δεύτερον, στην επιστημονική καθοδήγηση των παραγωγών με στόχο των περιορισμό εξάπλωσης του φαινομένου. Και τρίτον, στη διερεύνηση και εξεύρεση χρηματοδοτικού εργαλείου για τη στήριξη των παραγωγών που έχουν υποστεί μεγάλη ή  μικρή απώλεια εισοδήματος αλλά και στην αξιοποίηση των εργαλείων της νέας ΚΑΠ για χρηματοδότηση αναδιάρθρωσης καλλιεργειών.

Για το πεδίο της έρευνας, ο κ. Σταμενίτης περιέγραψε το πλήθος ενεργειών στις οποίες προχώρησε το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.  Με πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει ο ίδιος ως αρμόδιος Υφυπουργός, αμέσως μετά την ενημέρωση που έγινε στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου αλλά και μετά τη σχετική ενημέρωση από το Μπενάκειο για τα αποτελέσματα που είχαν προκύψει από τη μελέτη των δειγμάτων (φύλλα), που εντόπιζαν ιολογική προσβολή. Συγκεκριμένα:

·       Διοργανώθηκε σύσκεψη με τη συμμετοχή αρμοδίων φορέων του ΥΠΑΑΤ και της Περιφερειακής Ενότητας Πέλλας, επιστημόνων  του Μπενάκειου και γεωπόνων της πληγείσας περιοχής όπου αποφασίστηκαν συγκεκριμένες ενέργειες.

·       Από τη Διεύθυνση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής του ΥΠΑΑΤ, εκδόθηκε οδηγός καλλιεργητικών πρακτικών, με στόχο τον περιορισμό εξάπλωσης του φαινομένου, και απεστάλη στις ΔΑΟΚ, οι οποίες το γνωστοποίησαν στους παραγωγούς.

·       Συστάθηκε ομάδα εργασίας αποτελούμενη από τις Αντιπεριφέρειες που εκδηλώθηκε το πρόβλημα, την ΕΘΕΑΣ, την υπό σύσταση Διεπαγγελματική Πυρηνόκαρπων, την ΕΚΕ και εκπροσώπους των παραγωγών και γεωτεχνικών των περιοχών αυτών.

Ωστόσο, στο πλαίσιο της διερεύνησης του φαινομένου την Άνοιξη του 2024 εστάλησαν στο Μπενάκειο και δείγματα από καρπούς, με τα αποτελέσματα των αναλύσεων στους καρπούς να εμφανίζουν την ύπαρξη ακάρεων. Με τα νέα δεδομένα, το Υπουργείο προχώρησε σε μια σειρά νέων ενεργειών που συνοψίζονται ως εξής:

1.      Το ΥΠΑΑΤ χρηματοδότησε ερευνητικό πρόγραμμα του Μπενακείου Ινστιτούτου για τις αιτίες και τους τρόπους αντιμετώπισης 

2.      Συστάθηκε επιστημονική επιτροπή από προσωπικό του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης για παράλληλη διερεύνηση αιτιών και τρόπων αντιμετώπισης με χρηματοδότηση της EKE

3.      Αναπτύχθηκε πλατφόρμα για την καταχώριση των προσβεβλημένων τεμαχίων, με χρηματοδότηση της υπό σύσταση Εθνικής Διεπαγγελματικής Πυρηνοκάρπων.

Για το πεδίο της επιστημονικής καθοδήγησης, ο Υφυπουργός σημείωσε ότι, αυτό το διάστημα η έρευνα διεξάγεται σε επίπεδο ιολογικό, ακαρεολογικό και μη παρασιτικών ασθενειών, για την  επίδραση των περιβαλλοντικών συνθηκών όπως έχουν αυτές διαμορφωθεί τελευταία. Ενώ, με βάση τα στοιχεία ποιοτικά και ποσοτικά, που έχουν προκύψει από την πλατφόρμα και προκειμένου να υπάρξει σχετική καθοδήγηση των παραγωγών ήδη καταρτίζεται νέος οδηγός, που θα συμπληρώνει τον υπάρχοντα και βασίζεται στα ως τώρα ευρήματα της έρευνας και θα επικαιροποιείται όσο αυτή εξελίσσεται και εξάγονται νέα συμπεράσματα. Όπως ανακοίνωσε ο Υφυπουργός, ο επικαιροποιημένος οδηγός, θα δοθεί τις επόμενες εβδομάδες στους παραγωγούς και θα περιλαμβάνει οδηγίες σχετικές με τη φυτοπροστασία, δεδομένης της εύρεσης των ακάρεων, όπως ψεκασμοί, διαχείριση υπολειμμάτων καρπών και  κλαδέματος.

Όσον αφορά τη στήριξη των παραγωγών, ο Υφυπουργός σημείωσε πως αναγνωρίζοντας τη μεγαλύτερη ή μικρότερη απώλεια εισοδήματος των πληγέντων παραγωγών, διερευνώνται όλα τα πιθανά χρηματοδοτικά εργαλεία, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι: «…….και αυτή τη φορά είμαστε αποφασισμένοι να σταθούμε στο πλευρό των παραγωγών, όπως κάνουμε σταθερά από το 2019 και μετά.». Και τέλος όσον αφορά την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών, σημείωσε ότι έχουν ήδη γίνει οι απαραίτητες κινήσεις από την αρμόδια Γενική Γραμματεία του Υπουργείου ώστε να υπάρχουν έτοιμα εργαλεία από την εργαλειοθήκη της νέας ΚΑΠ για χρηματοδότηση αναδιάρθρωσης καλλιεργειών.

ΔΤ από βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ Θεοδώρα Τζάκρη:

Διονύσιος Σταμενίτης προς Θεοδώρα Τζάκρη: «Η νέα ασθένεια θα αντιμετωπιστεί με μελλοντικούς ψεκασμούς για τα ακάρεα»

Καμία αναφορά για χορήγηση αποζημιώσεων ή εφαρμογή ενός προγράμματος αναδιάρθρωσης.

Τη Δευτέρα 9 Σεπτεμβρίου 2024, συζητήθηκε η Επίκαιρη Ερώτηση της Βουλευτού Πέλλας και Γραμματέα της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ κ. Θεοδώρας Τζάκρη σχετικά με τη «νέα ασθένεια που απειλεί τα πυρηνόκαρπα», όπου η Βουλευτής αναφέρθηκε στο ιστορικό της νέας ασθένειας η οποία πρωτοεμφανίστηκε το 2021 στο χωριό Αμπελιές των Γιαννιτσών σε κτήματα περίπου 10 στρέμματα με ροδακινιές. Η κ. Τζάκρη ανέφερε τη γρήγορη διασπορά της ασθένειας και το σοβαρό κίνδυνο που ελλοχεύει να καταστραφεί μεγάλο ποσοστό της καλλιέργειας της ροδακινιάς στην Πέλλα και στην Ημαθία, γεγονός που σημαίνει ότι  στην πράξη θα απειληθεί η εγχώρια παραγωγή ροδάκινων και η οικονομία αυτών των δυο περιοχών που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την καλλιέργεια της ροδακινιάς πρωτίστως αλλά και των λοιπών πυρηνοκάρπων. Η κ. Τζάκρη σημείωσε ότι οι παραγωγοί είναι ιδιαίτερα ανήσυχοι και προβληματισμένοι ιδιαίτερα φέτος που η εμπορική διαχείριση του συμπύρηνου ροδάκινου δεν εξελίχθηκε ιδιαίτερα καλά (χαμηλή τιμή, παραγωγή που δεν απορροφήθηκε, κλαρίσιος χυμός, κλπ) και ζήτησε να ληφθούν πιο αποτελεσματικά μέτρα τόσο για την οικονομική ενίσχυση των παραγωγών όσο και τον περιορισμό της ασθένειας που περιλαμβάνουν  άμεσες αποζημιώσεις και ένα σωστό πρόγραμμα αναδιάρθρωσης που να περιλαμβάνει ενισχύσεις για την εκρίζωση, τις νέες φυτεύσεις και την απώλεια εισοδήματος που θα προκύψει από αυτή τη διαδικασία.

Από την πλευρά του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ο Υφυπουργός κ. Σταμενίτης αφού συμφώνησε με αυτά που ανέφερε η κ. Τζάκρη αναφέρθηκε σε μια σειρά ενεργειών αλλά και σε δυο μελέτες που είναι σε εξέλιξη προκειμένου το Υπουργείο να καταλήξει στον τρόπο αντιμετώπισης της ασθένειας. Επισήμανε τη συνεχή και άμεση επιστημονική καθοδήγηση, και σε μια σειρά οδηγιών που θα δοθούν το επόμενο διάστημα στους παραγωγούς σχετικές με την φυτοπροστασία-εύρεση των ακάρεων, όπως ψεκασμοί και διαχείριση υπολειμμάτων καρπών και κλαδέματος. Παρά το γεγονός ότι ανέφερε ότι η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να σταθεί στο πλευρό των παραγωγών και ότι θα παρέμβει και στα υπόλοιπα θέματα που έθεσε η κ. Τζάκρη όπως στη διακίνηση του ροδάκινου, δεν έκανε καμία αναφορά σε αποζημιώσεις των παραγωγών ή σε ένα πρόγραμμα αναδιάρθρωσης προκειμένου να εκριζωθούν τα κτήματα που έχουν πληγεί ώστε να περιοριστεί η ασθένεια.

Αναλυτικά η ομιλίας της κ. Τζάκρη:

Πρωτολογία

Κύριε Υπουργέ,

Το 2021 πρωτοεμφανίστηκε στο χωριό Αμπελιές των Γιαννιτσών αυτή η νέα ασθένεια σε κτήματα περίπου 10 στρέμματα με ροδακινιές. Πρόκειται για μια ασθένεια που προσβάλλει τις περισσότερες [βιομηχανικές και επιτραπέζιες] ποικιλίες ροδάκινων αλλά και άλλα πυρηνόκαρπα όπως βερίκοκα, νεκταρίνια και δαμάσκηνα. Με κύριο σύμπτωμα την παραμόρφωση των καρπών και ταυτόχρονα ανθόπτωση, καρπόπτωση, μείωση της βλάστησης κλπ. Δηλαδή σήμερα οι παραγωγοί βιώνουν μια απώλεια παραγωγής, ποιοτική υποβάθμιση και μηδενική εμπορική αξία της παραγωγής τους.

Το βασικό πρόβλημα είναι ότι η νέα αυτή ασθένεια τείνει να λάβει ανησυχητικές διαστάσεις. Το Μάιο το 2024 σας είχα καταθέσει αντίστοιχη Ερώτηση. Τότε  η ασθένεια είχε προσβάλλει περί τα 4.000 στρέμματα. Σήμερα, μερικούς μήνες αργότερα φαίνεται ότι οι προσβολές ξεπερνούν τα 14.000 στρέμματα. 

Η ΕΔΟΠ [Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Πυρηνοκάρπων] από τα μέσα Ιουνίου [και σε εβδομαδιαία βάση] έχει ξεκινήσει μια διαδικασία καταγραφής του προβλήματος.  

Και κοιτάξτε τι γίνεται:

Στις 27 Αυγούστου, τα στρέμματα όπου εντοπίζονται παραμορφωμένα φρούτα [ροδάκινα, νεκταρίνια, βερίκοκα, δαμάσκηνα] είναι αυξημένα κατά 33% σε σχέση με μία εβδομάδα πριν [στις 20 Αυγούστου δηλαδή], με τους παραγωγούς που έχουν ήδη προβεί στη σχετική ενυπόγραφη δήλωσή τους να ανέρχονται σε 879, από 640, ενώ επίσης οι περιοχές που έχουν πληγεί φτάνουν τις επτά, από έξι.

Στις 27/8 μιλάμε για 14.000 περίπου στρέμματα με εντοπισμένα παραμορφωμένα πυρηνόκαρπα σε Ημαθία, Θεσσαλονίκη, Κιλκίς, Λάρισα, Πέλλα, Πιερία και Φλώρινα, όταν στις 20/8 ήταν 10.500.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στην Πέλλα, όπου 640 παραγωγοί έχουν δηλώσει συνολικά πάνω από 11.000 στρέμματα με παραμορφωμένα ροδάκινα, νεκταρίνια και βερίκοκα, από 478 παραγωγούς και 8.651 στρέμματα στις 20/8.

Από το ΜΦΙ παρά το γεγονός ότι ακόμη δεν έχει προσδιοριστεί με ακρίβεια το αίτιο, πιθανολογείται ότι οφείλεται στην παρουσία πολλών ιών/ιοειδών, σε διάφορους συνδυασμούς που με την επίδραση των κλιματικών συνθηκών που επικρατούν στην περιοχή και την επικράτηση ήπιων χειμώνων τα τελευταία χρόνια, πιθανολογείται ότι ευθύνονται για την εμφάνιση και διάδοση του προβλήματος. 

Στη γεωργική πράξη δεν υπάρχει θεραπευτικό μέτρο κατά των ιώσεων και η αντιμετώπιση του προβλήματος βασίζεται στην εφαρμογή προληπτικών μέτρων τόσο στις Μητρικές φυτείες και φυτώρια όσο και στους οπωρώνες (με χρήση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού, μέτρων απολύμανσης και ορθής υγιεινής για αποφυγή μετάδοσης των ιώσεων και των ιοειδών με μηχανικά μέσα, τακτικοί έλεγχοι κλπ), μέτρα που εφαρμόστηκαν αλλά αν κρίνουμε από την ταχύτατη διάδοση της ασθένειας δεν απέδωσαν.

Με δεδομένη την τόσο γρήγορη διασπορά, ελλοχεύει σοβαρός κίνδυνος να καταστραφεί μεγάλο ποσοστό της καλλιέργειας της ροδακινιάς στην Πέλλα και στην Ημαθία, γεγονός που σημαίνει ότι  στην πράξη θα απειληθεί η εγχώρια παραγωγή ροδάκινων αλλά και η οικονομία αυτών των δυο περιοχών που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την καλλιέργεια της ροδακινιάς πρωτίστως αλλά και των λοιπών πυρηνοκάρπων. 

Πέρα από τα προληπτικά μέτρα, απαιτούνται άμεσα και άλλα πιο αποτελεσματικά. Οι παραγωγοί δεν μπορούν να περιμένουν άλλο.  Ζητούν από την κυβέρνηση:

Άμεσες αποζημιώσεις στους παραγωγούς που έχουν χάσει και χάνουν την παραγωγή τους από τη νέα ασθένεια για την οικονομική στήριξη τους.

Εκρίζωση των πληγέντων κτημάτων, προκειμένου να σταματήσει η διασπορά της ασθένειας σε υγιή κτήματα και αποζημίωση των ροδακινοπαραγωγών για την απώλεια εισοδήματος εξαιτίας της εκρίζωσης της καλλιέργειας τους

Πρόγραμμα αναδιάρθρωσης, προκειμένου οι ροδακινοπαραγωγοί που θα έχουν εκριζώσει την καλλιέργεια τους εξαιτίας της νέας ασθένειας, να έχουν τη δυνατότητα να προχωρήσουν στην εγκατάσταση μιας νέας διαφορετικής καλλιέργειας ή μιας ανθεκτικής ποικιλίας ροδακινιάς (εφόσον υπάρχει) και να γίνουν ξανά τα κτήματά τους παραγωγικά.

Δευτερολογία

Κύριε Υπουργέ,

Άκουσα προσεκτικά αυτά που είπατε. Δε δίνετε λύση στο πρόβλημα το οποίο παραμένει. Προφανώς οι οδηγίες που έχουν δοθεί μέχρι σήμερα δεν έπιασαν τόπο. Η ασθένεια εξαπλώνεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς.

Τώρα όσο αφορά στο πρόγραμμα αναδιάρθρωσης. Δανείζομαι δικά σας λόγια για το προηγούμενο πρόγραμμα ότι «ο σχεδιασμός του Υποέργου «Αναδιάρθρωση Καλλιεργειών», έλαβε υπόψη την ανάγκη αντιμετώπισης χρόνιων προβλημάτων του πρωτογενούς τομέα, ενσωματώνοντας ταυτόχρονα τις απαιτήσεις του σύγχρονου κοινωνικοοικονομικού περιβάλλοντος, τις επιταγές της επιστήμης, αλλά και την ανατροφοδότηση της δημόσιας διαβούλευσης». Πραγματικά δεν καταλαβαίνω τι θέλετε να πείτε με όλο αυτό! Σχεδιάσατε ένα πρόγραμμα αναδιάρθρωσης με προϋπολογισμό περί τα 150 εκ. € (αρχικά αν δεν κάνω λάθος ήταν για 350 εκ €) που θα υλοποιείτο με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο λόγω του κακού σχεδιασμού και του πολύ μικρού χρονικού περιθωρίου που δόθηκε παρουσίασε πολύ χαμηλό ενδιαφέρον. Ούτε 20 εκ. € δεν θα απορροφηθούν. 

Πληροφορούμαστε ότι θα υποβάλλετε αίτημα για νέο πρόγραμμα μέσω του ΠΑΑ. 

Υπάρχουν πράγματι ελπίδες για ένα νέο πρόγραμμα; 

Ποιος εγγυάται ότι αυτή σας η προσπάθεια θα στεφθεί από επιτυχία όταν μάλιστα έχουμε την κακή εμπειρία του προηγούμενου προγράμματος που εσείς σχεδιάσατε; 

Για τους αγρότες κάθε φέτος είναι και χειρότερα. Και θα σας μιλήσω για τους ροδακινοπαραγωγούς κύριε Υπουργέ:

Φέτος είναι μια δύσκολη χρονιά ιδιαίτερα για τους παραγωγούς συμπύρηνου ροδάκινου. Πρώτα έχουν να κάνουν με τις τιμές που κυμαίνονται στα 34 λεπτά το κιλό (αφαιρούνται 3 λεπτά κρατήσεις μένουν 31 λεπτά στον παραγωγό), ενώ τα κλαρίσια είναι ακόμη πιο μειωμένη και κάτω του κόστους. Ή ακόμη και για χυμό. Μπορεί ο καθένας να αντιληφθεί  την τιμή που θα λάβει τελικά ο παραγωγός που ας είμαστε ειλικρινείς ακόμη δεν γνωρίζει. 

Επίσης, τα προηγούμενα χρόνια η μεταποίηση έδινε αύξηση τιμών στις όψιμες ποικιλίες, όμως φέτος κάποια εργοστάσια σταμάτησαν τις παραλαβές γιατί (λέει) έπιασαν «το τονάζ» που ήθελαν.

Και ενώ συμβαίνουν αυτά έχουμε και τις βροχοπτώσεις που είχαν σαν αποτέλεσμα μεγάλο μέρος της παραγωγής να πέσει στο έδαφος (ολική ζημιά για όψιμες επιτραπέζιες). [Οι ζημιές από τις βροχοπτώσεις - όπως γνωρίζουμε από το παρελθόν - δεν τις αποζημιώσει ο ΕΛΓΑ και δεν έχει ανακοινώσει κάτι άλλο για φέτος].

Κόστος παραγωγής στα ύψη, έλλειψη εργατικών χεριών.

Παράλληλα εξαπλώνεται η παραμόρφωση των καρπών κυρίως στα ροδάκινα. Το πρόβλημα είναι γνωστό στο Υπουργείο εδώ και πολύ καιρό αλλά ακόμη δεν υπάρχουν επίσημες ανακοινώσεις. Καμία ανακοίνωση για κάποιο είδος αποζημίωσης στους παραγωγούς που έχουν πληγεί.

Οι παραγωγοί στην Πέλλα περιμένουν κύριε Υπουργέ:

Δώστε αποζημιώσεις στους παραγωγούς.

Σχεδιάστε και υλοποιείστε ένα σωστό πρόγραμμα αναδιάρθρωσης ώστε να επωφεληθούν πραγματικά από αυτό οι παραγωγοί στην  Πέλλα και στην Ημαθία που έχουν πληγεί από την νέα ασθένεια, που να περιλαμβάνει ενισχύσεις για την εκρίζωση, τις νέες φυτεύσεις, την απώλεια εισοδήματος που θα προκύψει από αυτή τη διαδικασία.»

Το βίντεο της συζήτησης: