Βέροια… στο λυκόφως του σύγχρονου πολιτισμού… (του Γιάννη Καμπούρη)

ΑΠΟΨΗ, του Γιάννη Καμπούρη: Εδώ και καιρό αν και θέλω να γράψω κάτι για την ΚΕΠΑ, αλλά δεν το αποφάσιζα. Όλο σκεφτόμουν ότι ίσως δεν είναι έτσι όπως τα βλέπω εγώ, ίσως κάνω λάθος, ίσως, ίσως … αλλά τίποτα που να ανατρέπει αυτή τη θλιβερή κατ’ εμέ σημερινή πραγματικότητα τελικά δε συμβαίνει. 

Έτσι για να μην είμαι «μετά Χριστόν Προφήτης» για τα όσα πρόκειται να ακολουθήσουν, αποφάσισα να γράψω αυτό το κομμάτι. Και το κάνω με βαριά καρδιά γιατί τίποτα διαφορετικό δεν πρόκειται να συμβεί, τίποτα που να αλλάξει την πορεία των πραγμάτων ως έχουν και μακάρι να διαψευστώ. 

Την ΚΕΠΑ όπως τη γνωρίζαμε, όπως την αγαπήσαμε, όπως τη ζήσαμε δεν υπάρχει πια. Υπάρχει ένας απλά κατ’ όνομα φορέας, που κινείται με μια κεκτημένη από χρόνια ταχύτητα, ταχύτητα που από τη στιγμή που έπαψε να τροφοδοτείται από οτιδήποτε νέο, μηδενίζεται νομοτελειακά. Οργανισμός που δεν ανανεώνει τα κύτταρα του πεθαίνει και η ΚΕΠΑ δεν ανανεώνει τα κύτταρά της.

Βιώνουμε μια διαρκώς μειούμενη ανταπόκριση του κοινού στις πολιτιστικές δραστηριότητες της πόλης μας, απόρροια κοινότυπων και επαναλαμβανόμενων επιλογών που δεν ικανοποιούν, δεν έλκουν. Ένα μοτίβο επαναλαμβανόμενων και κοινότυπων επιλογών, καταντά βαρετό και απωθητικό. Και αντί αυτό να αποτελέσει ερέθισμα για προβληματισμό και αναπροσανατολισμό, τυγχάνει μιας διαδικασίας αυτοεπιδοκιμασίας και αντίστοιχης αυτοεπιβεβαίωσης, αν είναι δυνατόν !  

Μα είναι τόσο δύσκολο να γίνει αντιληπτή αυτή η απλή αλλά και πικρή αλήθεια ; Και προφανώς δεν είναι λύση να ρίξουμε τον πήχη, ρέποντας προς επιλογές που μπορεί μεν να προσελκύσουν κοινό, αλλά ξεφεύγουν από το αποδεκτό πολιτιστικό πλαίσιο που θεωρητικά υπηρετεί η ΚΕΠΑ.

Η λύση να το ξαναπούμε, βρίσκεται στο νέο που όμως πρέπει να αναζητηθεί, δεν είναι κάτι που προσφέρεται ακοπίαστα, δεν είναι «αυτοφυές». Και η αναφορά στο νέο έχει να κάνει με το περιεχόμενο των επιλεγόμενων δραστηριοτήτων, αλλά και με τις ίδιες τις δραστηριότητες ως δομή, παρουσία και λειτουργία. Και μη μας διαφεύγει ότι η απλή επανάληψη ακόμα και πρότερων επιτυχημένων επιλογών μπορεί να είναι η εύκολη λύση της στιγμής, αλλά δεν είναι η λύση, το αντίθετο !

Και εδώ ας μου επιτραπεί μια μικρή παρένθεση. Δε μπορεί να υπάρξει αποδοτική πολιτιστική πολιτική χωρίς ένα σαφές θεωρητικό υπόβαθρο και μια αντίστοιχη στρατηγική, απόρροια δεδομένων και ευρύτερων στρατηγικών επιλογών. Και δυστυχώς σήμερα η πολιτιστική πολιτική στην πόλη μας, είναι χωρίς στρατηγική, δεν ενισχύεται η «ανταγωνιστικότητά» μας στο χώρο του πολιτισμού. 

Ο πολιτισμός είναι μια βασική αναπτυξιακή συνιστώσα για έναν τόπο, του δίνει «ταυτότητα» και περιεχόμενο, τον καθιστά διακριτό και σε τελική ανάλυση ελκτικό και προτιμητέο. Αλλά αυτές οι δυνατότητες δεν υφίστανται ή και ακυρώνονται αν ο πολιτισμός, το προσφερόμενο πολιτιστικό προϊόν κατ’ επέκταση, είναι περιορισμένου ενδιαφέροντος. Ας σκεφτούμε λίγο, γιατί λχ να επιλέξει κάποιος να «ενδιαφερθεί» για εμάς, αν αυτά που του προσφέρουμε μπορεί να τα βρει αλλού ή ακόμα και στον τόπο του ;

Πως προσδοκούμε να προσελκύσουμε τον τρίτο να ενδιαφερθεί για την πόλη και τα δρώμενα της και έτσι να «εκμεταλλευτούμε» την εδώ παρουσία του, αν όχι με θελκτικές δραστηριότητες, νέες και καινοτόμες ;  Δε μας φτάνει να έρθει κάποιος ως επισκέπτης απλά και μόνο για να δει και να θαυμάσει το πολιτιστικό μας απόθεμα, την κληρονομιά μας. Στην περίπτωση αυτή θα εστιάσει και θα εξαντλήσει το ενδιαφέρον του σε συγκεκριμένα σημεία. Άντε το πολύ να πάρει ένα νερό, κάποιο καφέ και άντε και στην καλύτερη κανένα τσολιαδάκι. Πρέπει να βρούμε τρόπο να τον πείσουμε να μείνει. Και για να μείνει πρέπει να δημιουργήσουμε, να λειτουργήσουμε και να προσφέρουμε ένα ολοκληρωμένο πολιτιστικό πακέτο. Ένα συνδυασμό του μνημειακού πολιτιστικού αποθέματος που υπάρχει σε αφθονία και του σύγχρονου πολιτισμού και πάντα σε συνδυασμό με υψηλού επιπέδου υπηρεσίες (άλλο πονεμένο σημείο αυτό). 

Πως να υπάρξει οικονομική ανάπτυξη, αν η οικονομική μας ζωή εξαντλείται σε ενδοδημοτικές συναλλαγές. Αν δεν υπάρξει ροή πόρων από έξω, τότε απλά τρώμε τις σάρκες μας μέχρι να εξαντληθούν και αυτές. Και ροή πόρων από έξω συμβαίνει είτε με την πώληση προϊόντων, είτε με την προσφορά υπηρεσιών. Μα είναι τόσο δύσκολο να γίνει αντιληπτό αυτό. Παλεύουμε μεταξύ μας για τη μοιρασιά μιας πίτας που ολοένα μικραίνει.

Για να προωθήσουμε δυναμικά είτε τα τοπικά προϊόντα, είτε για να επιλέξει κάποιος να αγοράσει τις υπηρεσίες μας, πρέπει όλα αυτά να συνοδεύονται και από μια ισχυρή ταυτότητα, που ο πολιτισμός μπορεί να την προσφέρει. Ο τόπος μας έχει όλα τα προαπαιτούμενα που μπορεί να εγγυηθούν αυτή την ταυτότητα και είναι κρίμα που δεν το κάνουμε. Το πρόβλημα είναι καθαρά η δική μας αδυναμία, μάλλον ανικανότητα, να εκμεταλλευτούμε αυτή τη δυνατότητα. 

Το διακριτό πολιτιστικό μας αποτύπωμα πρέπει να είναι ορατό ΠΑΝΤΟΥ. Τόσο σε εμάς τους ίδιους, όσο και στην εικόνα και λειτουργία της πόλης. Η σχέση μας με την πόλη και ειδικότερα με το δημόσιο χώρο, θα κρίνει πολλά. Ο δημόσιος χώρος είναι η πρώτη και καθοριστική εικόνα μας στον τρίτο, βλέπει και κρίνει πόσο όμορφος και λειτουργικός είναι. Η ομορφιά και η λειτουργία δεν πρέπει να είναι σημειακή, πρέπει να διαχέεται και να χαρακτηρίζει ολόκληρη την πόλη, αλλά και τα χωριά μας και προφανώς αυτό αποτελεί ευρύτερη, συλλογική ευθύνη. Η ευθύνη της δημοτικής αρχής είναι να μας δώσει να το καταλάβουμε. Και οι ανοικτές πολιτιστικές δραστηριότητες – πέρα από τα άλλα στοιχεία που εμπεριέχουν - είναι ένα πολύ βασικό εργαλείο σε αυτή την προσπάθεια και δυστυχώς η πολιτική που ακολουθείται και στο σημείο αυτό, είναι προς διαφορετική κατεύθυνση. 

Και η ΚΕΠΑ σε όλα αυτά έχει αντικειμενικά κομβικό ρόλο. Είναι ο καταλύτης για τη συγκρότηση και υλοποίηση ενός τόσο αναγκαίου για την πόλη και το μέλλον της πλαισίου πολιτιστικής πολιτικής και αντίστοιχης δράσης, που με τη σειρά τους θα εισφέρουν καθοριστικά στην ανάπτυξή της. Και είναι κρίμα που αντί να πρωτοστατεί σε όλα αυτά και να πάει παραπέρα τον εαυτό της και την πόλη συνολικά, μετεξελίχθηκε σε ένα συνοικιακό σύλλογο – με την ελπίδα η προσομοίωση αυτή να μη τύχει παρεξήγησης. Και αυτό είναι συνολική πολιτική ευθύνη της διοίκησης του δήμου. Από την άλλη θα πείτε, εδώ δεν έχει αποσαφηνίσει την αναπτυξιακή μας ρότα μας συνολικά, στον πολιτισμό θα το έκανε ;

Η ΚΕΠΑ όφειλε να συνεχίσει την θετική εξελεγκτική της πορεία. Δυστυχώς όμως αυτή η πορεία ανακόπηκε και η διακοπή όχι μόνο της στέρησε αυτή τη δυνατότητα, αλλά μας γύρισε πολύ πίσω και δε γνωρίζω αν υπάρχουν πλέον δυνατότητες να επανέλθουμε στην πρότερη θέση μας και στις ανάλογες προοπτικές.

Θλιβερές αλήθειες που δε μπορεί να κρυφτούν πίσω από οποιοδήποτε αντεπιχείρημα, η ζωή είναι αμείλικτη αν βέβαια έχουμε το θάρρος να τη δούμε κατάματα. Κρίμα για την ΚΕΠΑ, κρίμα για την πόλη μας. 

Γιάννης Καμπούρης

5.8.2024