Μήπως οι καιροί οδηγούν στην ανάγκη νέου πλαισίου ενίσχυσης των ορεινών μας χωριών; (της Σ. Τζήμα - Τόπη)

ΑΠΟΨΗ, της Συρμούλας Τζήμα - Τόπη: Σχεδόν ένα χρόνο πριν, τον Αύγουστο του 2023, είχα καταθέσει τις προτάσεις μου για τα ορεινά χωριά του νομού μας, που κάποιες εποχές του χρόνου κυρίως το καλοκαίρι, σφύζουν από ζωή, ενώ φιλοξενούν εκδηλώσεις και παραδοσιακά πανηγύρια τιμώντας την κληρονομιά του τόπου μας.

Τα δεκάδες χωριά σε Βέρμιο και Πιέρια, πέρα από τον μοναδικό χαρακτήρα και την ιστορία τους, διαθέτουν δύο χιονοδρομικά κέντρα, την υπέροχη κοιλάδα του Αλιάκμονα, αναζωογονητικά δάση, την Παναγία Σουμελά και πολλά εμβληματικά μοναστήρια που κάνουν εύκολα αντιληπτά τα χαρίσματα του  τόπου μας. Τι προοπτικές όμως έχουν τα ορεινά μας χωριά στο μέλλον; Θα έλεγα ότι όχι μόνο μπορούν και αξίζουν να έχουν, αλλά σε λίγα χρόνια ίσως αξιολογηθούν ως θέρετρα του νομού, όπως ήταν παλιά τα χωριά των Πιερίων, του Βερμίου γενικότερα, το Σέλι, το Κωστοχώρι, η Καστανιά, η Σάντα, τα πανέμορφα ορεινά χωριά της Νάουσας και όλα αυτά που κάποτε αποτελούσαν παραθεριστικά σημεία, καθώς διαθέτουν και υγιεινό κλίμα και ευεργετικές θερμοκρασίες, αντίδοτο στην υπερθέρμανση, την κλιματική κρίση και τις νέες συνθήκες που έρχονται ραγδαία πλέον να επικρατήσουν στον πλανήτη. 

Τα πρώτα εμφανή δείγματα τα είχαμε το φετινό καλοκαίρι με τον παρατεταμένο καύσωνα των 38 και 40 βαθμών, που προκάλεσε μια μορφή "εγκλεισμού" στα αστικά κέντρα - καμίνια. Και ενώ οι πόλεις βράζουν και ο κόσμος εξαρτάται από τα κλιματιστικά, τα ορεινά χωριά, καταγράφουν ζηλευτά χαμηλότερες θερμοκρασίες… Η αλλαγή του κλίματος  θα οδηγήσει από μόνη της σε άλλες συνθήκες. Ήδη μας χτυπάει δυνατά την πόρτα και απαιτεί νέους πολιτικούς σχεδιασμούς προσαρμοσμένους στα νέα δεδομένα και στην έξυπνη προοπτική αξιοποίησης των ορεινών περιοχών. Ο σχεδιασμός ενός πλαισίου που θα δίνει δυνατότητες και διεξόδους παραμονής, πρόσβασης και επισκεψιμότητας των ορεινών οικισμών, μοιάζει μονόδρομος για το μέλλον. Η παραμονή κατοίκων και κυρίως νέων ανθρώπων στον τόπο τους, για να συνεχίσουν να υπάρχουν και να είναι λειτουργικά τα χωριά μας καθώς και η πρόσβαση από και προς τα αστικά κέντρα, είναι η βάση μιας επανεκκίνησης, μιας νέας ευκαιρίας να ξαναγίνουν ενεργά και «ανοιχτά» στον κόσμο, ντόπιους και επισκέπτες. Και γιατί όχι, ένας χαλαρός και ξεκούραστος προορισμός Σαββατοκύριακου, με την προϋπόθεση ότι θα βρει κάποιος ένα φιλόξενο κατάλυμα κι έναν τρόπο να μετακινηθεί στα ορεινά.

Μία από τις προτάσεις μου, τον περασμένο Αύγουστο, ήταν  η βελτίωση των περιφερειακών ορεινών οδικών δικτύων, που καθιστά ασφαλή μια ούτως ή άλλως ελκυστική διαδρομή. Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας-Π.Ε. Ημαθίας ήδη έχει υλοποιήσει σημαντικά έργα αποκατάστασης οδικού δικτύου και συνεχίζει όπως και οικείοι δήμοι. Όμως, υπάρχει και ένα ακόμα ζήτημα, που όπως παρακολουθώ, επανέρχεται τακτικά μέσα από αιτήματα συμβούλων ορεινών περιοχών στα δημοτικά συμβούλια αλλά και πολιτών στον τοπικό Τύπο, που αφορά στην αδυναμία μετακίνησής τους, λόγω έλλειψης αστικών και υπεραστικών δρομολογίων, ακόμα και σε εμβληματικούς τουριστικούς προορισμούς (Βεργίνα -Αιγές). 

Σίγουρα δεν υπάρχουν μαγικά ραβδάκια και μαγικές λύσεις και σίγουρα για όλα χρειάζονται κατάλληλα χρηματοδοτικά «εργαλεία» και θεσμική πρόβλεψη. Οφείλουμε να πιέσουμε την κεντρική διοίκηση για την υιοθέτηση συγκεκριμένου οικονομικού πλαισίου ενίσχυσης και επιδότησης αυτών των δρομολογίων, με πιο πιθανή λύση την ενίσχυση και από το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς από μόνη της η τοπική αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να υποστηρίξει αυτό τον στόχο. Οι νέες ανάγκες που δημιουργεί η ίδια η ζωή και η αλλαγή των καιρών, φέρνουν μοιραία στο προσκήνιο την δρομολόγηση ενός αναπτυξιακού σχεδιασμού, για νέου τύπου μεταρρυθμίσεις, εκτός πόλεων.

Συρμούλα Τζήμα-Τόπη

Περιφερειακή Σύμβουλος Π.Ε. Ημαθίας

Δικηγόρος-Εκπαιδευτικός