Η αποκέντρωση του ελληνικού κράτους, «κλειδί» για την ανάπτυξη (του Π. Φιλίππου)

Γράφει ο Πέτρος Φιλίππου*:

Μια ισχυρή Τοπική Αυτοδιοίκηση σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, θα αποτελέσει εργαλείο ανάπτυξης που θα είναι σύμφωνη με τις ανάγκες και τις προσδοκίες των τοπικών κοινωνιών.

Συχνά ακούμε και αναφερόμαστε στη σύγκλιση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο κυρίως για τους μισθούς και όχι άδικα, καθώς η χώρα μας όπως τονίστηκε πρόσφατα και σε δημοσίευμα των Financial Times είναι η φτωχότερη στην ευρωζώνη και με τους χαμηλότερους μισθούς. Η Ελλάδα όμως παρουσιάζει μεγάλη απόκλιση από την ΕΕ σε μια σειρά από ζητήματα με την κυβέρνηση Μητσοτάκη να αποδεικνύεται «βασιλικότερη του βασιλέως», όταν πρόκειται για οδηγίες που εξυπηρετούν τα συμφέροντα των λίγων που την στηρίζουν και δείχνει παντελή αδιαφορία για το ευρωπαϊκό κεκτημένο που θα μπορούσε να βοηθήσει ευρύτερα το κοινωνικό σύνολο.

Αυτή την τύχη έχει δυστυχώς και η Τοπική Αυτοδιοίκηση στη χώρα μας. Οι ΟΤΑ χρηματοδοτούνται με το 2,5% του ΑΕΠ, όταν ο μέσος όρος στην ΕΕ κυμαίνεται μεταξύ 15% και 17%. Και εδώ τα πρωτεία από το τέλος όπως και στους μισθούς. Τα ίδια αρνητικά στοιχεία αφορούν και τα άμεσα έσοδα των δήμων και των περιφερειών, στοιχείο που δείχνει πως η Ελλάδα είναι ένα από το πιο συγκεντρωτικο κράτος της Ευρώπης.

Θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι αυτό είναι κάτι επιμέρους και όχι ιδιαίτερα σημαντικό, αλλά τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση στην Ευρώπη έχει διευρυμένες αρμοδιότητες που αφορούν την εκπαίδευση, την πρωτοβάθμια υγεία, την άσκηση κοινωνικής πολιτικής, τη στέγαση, την παροχή ενέργειας, τον πολιτισμό, το περιβάλλον, τον αθλητισμό και άλλα. Εχουν δηλαδή τη δυνατότητα να παρέμβουν και να ασκήσουν πολιτικές υπέρ των πολιτών και ιδιαίτερα αυτών που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη.

Παράλληλα έχοντας τους απαραίτητους πόρους προχωρούν σε τοπικές δημόσιες επενδύσεις που αποτελούν εφαλτήριο για την οικονομική ανάπτυξη ενός τόπου. Στην Ελλάδα, όπως έχει τονιστεί και από ειδικούς, ο συγκεντρωτισμός της κεντρικής διοίκησης δημιουργεί τεράστια γραφειοκρατικά εμπόδια σε αναπτυξιακές πρωτοβουλίες και όταν αυτές παρουσιάζονται είναι συνήθως σχέδια που εξυπηρετούν συμφέροντα και χωρίς να ερωτούνται οι τοπικές κοινωνίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα βιομηχανικά αιολικά πάρκα που αδειοδοτεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη και δημιουργούν δικαίως αντιδράσεις. Ούτε λόγος φυσικά για ενεργειακές κοινότητες ή για πολιτικές πραγματικά φιλικές προς το περιβάλλον.

Το σημαντικό είναι ωστόσο ότι με την αποκέντρωση αρμοδιοτήτων, μπορούμε να έχουμε ένα βιώσιμο αναπτυξιακό μοντέλο. Το γεγονός αυτό αποδεικνύεται παρατηρώντας τις ανεπτυγμένες χώρες της ΕΕ που κοινό στοιχείο έχουν την αποκεντρωμένη διοίκηση παρέχοντας διευρυμένες αρμοδιότητες στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Για τους παραπάνω λόγους στη Νέα Αριστερά δίνουμε ιδιαίτερη βαρύτητα στο ζήτημα της αποκέντρωσης του συγκεντρωτικού -πελατειακού κράτους. Μια ισχυρή Τοπική Αυτοδιοίκηση θα αποτελέσει εργαλείο ανάπτυξης που θα είναι σύμφωνη με τις ανάγκες και τις προσδοκίες των τοπικών κοινωνιών. Ταυτόχρονα θα έχει τη δυνατότητα να ασκήσει κοινωνική πολιτική καλύπτοντας σε μεγάλο βαθμό τα κενά της κεντρικής διοίκησης προς όφελος του συνόλου. Με αυτόν τον τρόπο θα υπάρξει τόνωση της περιφέρειας έναντι των μεγάλων αστικών κέντρων και κυρίως της πρωτεύουσας και σε δεύτερο χρόνο, θα τεθούν οι βάσεις και για την εξομάλυνση του δημογραφικού.

Δεν χρειάζεται να «ανακαλύψουμε την Αμερική» για να υλοποιηθούν τα παραπάνω. Αν οι ελληνικές κυβερνήσεις των τελευταίων δεκαετιών είχαν δώσει περισσότερη προσοχή στις καλές ευρωπαϊκές πρακτικές στα θέματα της Αυτοδιοίκησης, ίσως σήμερα τα πράγματα να ήταν διαφορετικά. Για λόγους που όλοι και όλες λίγο-πολύ γνωρίζουμε αυτό δεν συνέβη. Στη Νέα Αριστερά έχουμε και την εμπειρία και το σχέδιο και την βούληση για να προχωρήσει η αποκέντρωση. Γιατί πέρα από όλα τα άλλα είναι και θέμα Δημοκρατίας.  

* Ο Πέτρος Φιλίππου είναι υποψήφιος Ευρωβουλευτής της Νέας Αριστεράς