Μια ξεχωριστή βραδιά για την Αποκριά στη Νάουσα και τη Βέροια από την Ε.Μ.Ι.Π.Η. (βίντεο

Με ήχους της Αποκριάς της Νάουσας και ιστορίες από την Αποκριά στη Βέροια γέμισε το Φουαγιέ της Αντωνειάδειας Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών Δ. Βέροιας, κατά την διάρκεια της εκδήλωση που διοργάνωσε η Εταιρεία Μελετών Ιστορίας και Πολιτισμού Ν. Ημαθίας (Ε.Μ.Ι.Π.Η.), με θέμα "Όψεις και Πτυχές της Αποκριάς στη Βέροια και τη Νάουσα" και την βιβλιοπαρουσίαση σχετικής έκδοσης της Εταιρείας.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης έγιναν δύο ομιλίες, από τον δρ. Εμμανουήλ Ξυνάδα, καθηγητή της Πατριαρχικής Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Κρήτης και τον Δημήτρη Μπάιτση, ιστορικό ερευνητή και συγγραφέα.

Στη συνέχεια, το κοινό της εκδήλωσης είχε την ευκαιρία να δει ζωντανά το ντύσιμο ενός Γενίτσαρου (Χρήστος Λένος) τον οποίο έντυσε ο Γιώργος Φειδάντσης, υπό τους ήχους ζουρνά (Βαγγέλης Ψαθάς) και νταουλιού (Σταύρος Παζαρέντζης).

Το πολυπληθές κοινό της εκδήλωσης καλωσόρισε στον χαιρετισμό του ο νέος πρόεδρος της Ε.Μ.Ι.Π.Η. Νίκος Βουδούρης, ο οποίος τόνισε πως σκοπός της εκδήλωσης ήταν να παρουσιαστούν ιστορικά στοιχεία της Αποκριάς της Ημαθίας, αλλά και να τιμηθεί η Αποκριά της Νάουσας, ξεκαθαρίζοντας πως τα βλέμματα όλων είναι στραμμένα πάντα στη Νάουσα αυτές τις μέρες.

Ο κ. Βουδούρης ευχαρίστησε τους δύο ομιλητές της εκδήλωσης, τον δρ. Εμμανουήλ Ξυνάδα και τον Δημήτρη Μπάιτση, καθώς και τους μουσικούς Βαγγέλη Ψαθά και Σταύρο Παζαρέντζη που συνόδευσαν μουσικά την βραδιά και, φυσικά, τον Χρήστο Λένο και τον Γιώργο Φειδάντζη για το ντύσιμο του Γενίτσαρου. Επίσης, ευχαρίστησε για την παρουσία τους τον εκπρόσωπο του Μητροπολίτη Βεροίας, Αρχιμ. Παύλο Σταματά, τον επικεφαλής Περιφερειακής Παράταξης Κ. Μακεδονίας "Πράξεις για τη Μακεδονία" και υποψήφιο Περιφερειάρχη Χρήστο Παπαστεργίου, την πρ. βουλευτή και εκ νέου υποψήφια βουλευτή Ημαθίας Φρόσω Καρασαρλίδου, την εκπρόσωπο του βουλευτή Λάζαρου Τσαβδαρίδη Έλσα Χριστοδουλίδου, την εκπρόσωπο του αντιπεριφερειάρχη Ημαθίας - Πρόεδρος Κοι.Σ.Π.Ε. Δεσμός Νίκη Καρατζιούλα, τους αντιδημάρχους Βέροιας Γεωργία Μπατσαρά, Λάζαρο Ασλανίδη και Αλέξανδρο Τσαχουρίδη, τον πρόεδρο της ΚΕΠΑ Δ. Βέροιας Κώστα Ρίζο, τον πρόεδρο του ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας Δημήτρη Πυρινό, τους δημοτικούς συμβούλους Βέροιας Λεωνίδα Ακριβόπουλο και Γιώργο Γουλτίδη και τον πρώην πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου και υποψήφιο βουλευτής Πέτρο Τσαπαρόπουλο.

Τέλος, ειδική αναφορά έκανε ο πρόεδρος της ΕΜΙΠΗ στους χορηγούς και υποστηρικτές της εκδήλωσης, την εταιρία Aslanidis System, το ασφαλιστικό και κτηματομεσιτικό γραφείο του Ηλία Πρωτόγερου, το κτήμα "Κυρ Γιάννη", το οποίο πρόσφερε το κρασί της βραδιάς, έπειτα από την ευγενική διαμεσολάβηση του αντιδημάρχου Βέροιας Καλλίστρατου Γρηγοριάδη, καθώς και την ΚΕΠΑ Δ. Βέροιας για την παραχώρηση του χώρου και την υλικοτεχνική υποστήριξη και τον Κοι.Σ.Π.Ε. Δεσμός για την υποστήριξη στο κομμάτι της εστίασης.

Ξεκινώντας τον λόγο πήρε ο δρ. Εμμανουήλ Ξυνάδας, επικ. Καθηγητής της Πατριαρχικής Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Κρήτης, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα «Όψεις και Πτυχές της Αποκριάς στη Βέροια του 20ου αιώνα».

Ο κ. Ξυνάδας αναφέρθηκε σε στοιχεία παλαιότερης έρευνάς του που διατίθεται και σε σχετική έκδοση της Ε.Μ.Ι.Π.Η. για το θέμα αυτό. Επικεντρώθηκε στην μουσική και το τραγούδι την περίοδο της αποκριάς στην Βέροια.

«Η μουσική παράδοση της πόλης μεταδόθηκε στόμα με στόμα. Υπήρχαν τα δημοτικά τραγούδια, ένα σύνθετο λαϊκό δημιούργημα στο οποίο συνδυάζονται αρμονικά ο ποιητικός λόγος και η προσαρμοσμένη στο ρυθμό όρχηση όταν είναι χορευτικό. Χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, στα διηγηματικά και στα κυρίως δημοτικά τραγούδια, που χωρίζονται σε υποκατηγορίες. Στην κατηγορία των εθιμικών τραγουδιών ανήκουν και τα αποκριάτικα τραγούδια, που έχουν σατιρικό χαρακτήρα και τραγουδιούνται τις ημέρες της αποκριάς…».

Βασιζόμενος στις μαρτυρίες των λαογράφων της πόλης αναφέρθηκε στα έθιμα της περιόδου της Αποκριάς, στα χαρακτηριστικά της μουσικής παράδοσης που συνυπάρχει με τα τραγούδια, και αναλυτικά ποιοι τα τραγουδούσαν (άνδρες ή γυναίκες), ποιες ήταν οι συνήθειες των κατοίκων, ποιος ήταν ο τρόπος μεταμφίεσης, ποιο ήταν το επίκεντρο του καρναβαλιού, ποια είδη μουσικών οργάνων χρησιμοποιούνταν, ποια τραγούδια ακούγονταν (ακολουθούσαν το ρεύμα της εποχής, οπότε εκτός από τα τοπικά ακούγονταν και ευρωπαϊκά), στις επιδράσεις της Δύσης στην Αποκριά, στην θεματολογία των τραγουδιών (επηρεασμένα από τον κοινωνικό βίο της πόλης, των πολιτικών προσώπων κτλ), στην χρήση σκωπτικών και σατιρικών τραγουδιών που ήταν προκλητικά έως χυδαίου χιούμορ, στην γλώσσα και την δομή των τραγουδιών (με την χρήση του ντόπιου γλωσσικού ιδιώματος), στους χορούς και από ποιους χορεύονταν κ.α. Παράλληλα ανέφερε τίτλους τραγουδιών που κατέγραψαν οι λαογράφοι κι αναφέρονταν στις γειτονιές της πόλης.

Έπειτα τον λόγο πήρε ο Δημήτριος Μπάιτσης, Ιστορικός Ερευνητής – Συγγραφέας και ένας εκ των παλαιοτέρων «Γενίτσαρων» της Νάουσας, ο οποίος μίλησε για το μοναδικό δρώμενο της περιοχής «Γενίτσαροι και Μπούλες».

Ο κ. Μπάιτσης έκανε μία ιστορική αναδρομή στην πόλη των νερών, του κρασιού, των φρούτων, των βιομηχανιών, των εθίμων, στην Νάουσα κι έπειτα στον κορμό του αποκριάτικου εθίμου, το έθιμο Γενίτσαροι και Μπούλες και πως εξελίχθηκε αυτό με το πέρασμα των χρόνων. Στάθηκε σε 2-3 μαρτυρίες για το έθιμο για το πού κρατά τις ρίζες του.

Στην διεξαγωγή του δρώμενου παρατηρούνται τα εξής:

Το τελετουργικό είναι αυστηρά τυπικό και περιορισμένο σε απαραβίαστα πλαίσια
Έχουμε μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο που τελείτε, την Αποκριά
Ένα καθιερωμένο δρομολόγιο που τελείται μέσα στα όρια της παλιάς πόλης
Συγκεκριμένη στολή, τα τελευταία 125 χρόνια
Διεξάγεται από άρρενες άγαμους νέους
Εγγίζει τις λαϊκές τάξεις, η άρχουσα τάξη δεν μετέχει στα μπουλούκια, κάνει όμως τα παιδιά της Γενίτσαρους σε μικρή ηλικία
Τον αριθμό των μπουλουκιών
Ο πρόσωπος βγαίνει στα Αλώνια, ενώ παλαιότερα στα Καμένα
Τους χορούς και τα τραγούδια

«Η στολή του Γενίτσαρου πέρα από τα βασικά εξαρτήματα επιβάλλεται και ενθουσιάζει με τον πρόσωπο, τα ασημικά και την πάλα.

Η σημασία του εθίμου στη σύγχρονη Ελληνική κοινωνία είναι σπουδαιότατη καθώς προβάλει την τοπική ανόθευτη κατά τη διάρκεια των χρόνων παράδοση τους μύθους τους θρύλους τα τραγούδια και τους ηρωικούς αγώνες της Νάουσας. Αποτελεί την πολιτιστική ταυτότητα της πόλης και προσελκύει πλήθος επισκεπτών κατά την περίοδο της Αποκριάς ενισχύοντας σημαντικά και την τοπική οικονομία της πόλης», πρόσθεσε.

Παράλληλα προβλήθηκε φωτογραφικό υλικό από το δρώμενο της Νάουσας.

Ακολούθησε το τελετουργικό του ντυσίματος του Γενίτσαρου, δίνοντας μια ξεχωριστή ευκαιρία σε όλους να βιώσουν το δρώμενο από κοντά. Ο Χρήστος Λένος χορευτής "έγινε" Γενίτσαρος με την βοήθεια του Γιώργο Φειδάντση, που με ευγένεια ανταποκρίθηκε στο αίτημα του κ. Μπάιτση για να παραστεί στην εκδήλωση και να παρουσιάσει το τελετουργικό.

Οι παρευρισκόμενοι απόλαυσαν τοπικό κρασί και παραδοσιακούς ήχους και σκοπούς από τον Βαγγέλη Ψαθά (ζουρνά) και τον Σταύρο Παζαρέντζη (νταούλι).

Δείτε το βίντεο της εκδήλωσης: