Ολοταχώς προς τις Πανελλαδικές εξετάσεις (της ψυχολόγου Ευ. Αδαμίδου)

Της Ευδοξίας Αδαμίδου*: Όσο κοντεύουν οι μέρες για τις Πανελλαδικές εξετάσεις, τόσο οι χτύποι στις καρδιές των τελειόφοιτων μαθητών και των γονιών τους αυξάνονται, τόσο οι προσπάθειες γίνονται πυρετώδεις. Και ποιος δε θα ήθελε να στεφθούν οι κόποι του με το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα; Η ψυχραιμία και η επαρκής προετοιμασία είναι η συνταγή της επιτυχίας σε αντίθεση με τις καταστάσεις πανικού. 

Στην επαρκή προετοιμασία αφιερώνεται το μεγαλύτερο μέρος της προσπάθειας των μαθητών με τις επαναλήψεις, τα διαγωνίσματα, τα φροντιστήρια. Συχνά δε δίνεται η απαιτούμενη προσοχή στην ψυχολογική προετοιμασία. Ωστόσο, έρευνα της γράφουσας με ομάδες κατά του άγχους πραγματοποιήθηκαν από το 2008 ως το 2019 με μαθητές της τρίτης λυκείου από το φροντιστήριο ΕΝΑ της Βέροιας. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν μείωση των συμπτωμάτων κατάθλιψης, του καταστασιακού και χαρακτηριολογικού άγχους  καθώς και των γνωσιακών διαστρεβλώσεων των μαθητών. Στο τέλος της ομάδας οι μαθητές ήταν έτοιμοι να δώσουν Πανελλαδικές εξετάσεις χωρίς δυσλειτουργικά συναισθήματα και σκέψεις. Αυτό σημαίνει πως δεν έχασαν μόρια εξαιτίας του άγχους τους, αλλά έγραψαν αυτό ακριβώς για το οποίο είχαν προετοιμαστεί, κάτι που επιβεβαιώνει τη σημασία της καλής ψυχολογικής προετοιμασίας. 

Ας δούμε τι μπορούμε να αξιοποιήσουμε από την παραπάνω έρευνα και τη θεραπευτική ομάδα ως συμβουλή τελευταίων ημερών. 

Όταν ξεπροβάλλει η αγχωτική σκέψη στο μυαλό του κάθε μαθητή, χρειάζεται να την απαντά με αισιόδοξο και ρεαλιστικό τρόπο. Για παράδειγμα στη σκέψη «Θα τα ξεχάσω όλα στις εξετάσεις» μπορεί να απαντήσει «Η μνήμη λειτουργεί σε κάθε εξέταση συνειρμικά. Θα ηρεμήσω και θα ανακαλέσω όλα όσα μελετούσα τόσον καιρό».

Βοηθούν ιδιαίτερα οι ασκήσεις χαλάρωσης με έλεγχο της διαφραγματικής αναπνοής. Αν το θεωρεί κάποιος δύσκολο, μπορεί να συγκεντρωθεί σε μια ευχάριστη εικόνα με κλειστά μάτια, σε χώρο χωρίς περισπασμούς και να ηρεμήσει. 

Τις μέρες που απομένουν ο μαθητής χρειάζεται να κάνει καλή οργάνωση του χρόνου ώστε να γίνει επανάληψη εφ’ όλης της ύλης. Αν ο χρόνος δεν αρκεί, καλύτερα να ρίξει λίγο την ποιότητα της μελέτης του παρά να αφήσει ολόκληρα κεφάλαια εκτός επανάληψης. 

Τα ξενύχτια και οι δίαιτες δε βοηθούν. Χρειάζεται επαρκής ύπνος και φαγητό, καθώς από αυτά ενεργοποιούνται η μνήμη, η αντίληψη και γενικότερα η μάθηση σε καλό επίπεδο. Σ’ αυτό το πνεύμα εντάσσουμε και την ήπια σωματική άσκηση. Ο μαθητής μπορεί να κάνει μια βόλτα από το φροντιστήριο ή το σχολείο στο σπίτι ή να εντάξει και μια μεγαλύτερη διαδρομή για να νιώσει ευεξία.

Κατά τη διάρκεια των εξετάσεων ο μαθητής καλό είναι να ξεκινήσει με ό,τι γνωρίζει καλύτερα έτσι ώστε η απογοήτευση από την πιθανή δυσκολία ενός θέματος να μην επηρεάσει την απάντηση των υπολοίπων. Αν δε θυμάται κάτι, μπορεί να αφήσει κενό και να επιστρέψει.

Για την ανάκληση των πληροφοριών είναι ευκαιρία να χρησιμοποιηθούν όλες οι μνημονικές τεχνικές που έμαθε, όπως λέξεις-κλειδιά, πλαγιότιτλοι, σχεδιαγράμματα κλπ. Στο τέλος, ένας καλός έλεγχος μπορεί να σώσει αρκετά λάθη απροσεξίας. 

Μετά την κάθε εξέταση χρειάζεται αποφόρτιση με μια βόλτα πριν την επανάληψη του επόμενου μαθήματος. Καλό είναι να μην ψάχνει κάποιος τα σωστά και τα λάθη που έκανε, αλλά να επικεντρώσει όλη του την ενέργεια στο επόμενο μάθημα.

Ο ρόλος των γονιών είναι πολύ σημαντικός, ακόμη και μόνο ως ακροατές των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα παιδιά τους. Δεν είναι ώρα για επικρίσεις που το μόνο που πετυχαίνουν είναι να ρίχνουν την αυτοπεποίθηση, αλλά ας προτιμούν να δίνουν λύσεις. Η αγάπη των γονιών δεν πρέπει να εξαρτάται από την επιτυχία του παιδιού τους, αλλά να είναι δεδομένη. Προφανώς έχουν κάνει αρκετά έξοδα για το παιδί τους, αλλά είναι ανώφελο να τα υπερτονίζουν. Η φράση «είμαι στο πλάι σου για ό,τι χρειαστείς» συμπυκνώνει τη σημαντικότητα της στήριξης των γονιών στο δύσκολο αγώνα των μαθητών. 

Βοηθητικές είναι και οι ατάκες – μότο που μπορεί κάποιος να τις αφισοκολλήσει στο δωμάτιό του, όπως την παρακάτω: «Όταν κουράζομαι, προσπαθώ να ξεκουραστώ και ποτέ δεν τα παρατώ»!!

* Η Ευδοξία Αδαμίδου είναι Ψυχολόγος, ειδικευμένη στη γνωσιακή – συμπεριφορική θεραπεία, τη θεραπεία σχημάτων και τη μουσικοθεραπεία. Διαθέτει το Κέντρο Συμβουλευτικής και Θεραπείας στη Βέροια.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Αδαμίδου, Ε., Κανταρτζής, Ε. (2022). Ομαδική γνωσιακή – συμπεριφοριστική θεραπεία κατά του άγχους των υποψηφίων Πανελλαδικών εξετάσεων. Υπό δημοσίευση στο Ελληνικό περιοδικό γνωσιακής – συμπεριφοριστικής έρευνας και θεραπείας.

Καλπάκογλου Θ. (1998). Άγχος και Πανικός, Ελληνικά Γράμματα, β’ έκδοση, Αθήνα

Dundas, I.,Wormnes B.,Hauge H.(2009). Making exams a manageable task. Nordic Psychology, Vol 61(1), 26-41

Putwain, D.W., Embse, N.P.(2020). Cognitive – behavioral intervention for test anxiety in adolescent students: do benefits extend to school related wellbeing and clinical anxiety. Anxiety, stress and coping

Putwain, D.W., Connors, L., Symes, W. (2009). Do cognitive distortions mediate the test  anxiety – examination performance relationship? Educational Psychology, Vol.30(1), 11-26

White J. R., Freeman A.S. (2000). Cognitive – behavioral group therapy. American Psychological Association

[Δημοσιεύθηκε στην ψηφιακή εφημερίδα InVeria - Φύλλο Κυριακής 29 Μαΐου 2022]

 

Κάντε LIKE στη σελίδα του InVeria.gr και...  μείνετε ενημερωμένοι για όλα!

InVeria.gr