Παράνομη η αναζήτηση από ασφαλιστικό οργανισμό αχρεωστήτως καταβληθεισών παροχών (άρθρο)

Γράφει ο Παναγιώτης Δαβόρας*: Αντίκειται στην αρχή της εύρυθμης και χρηστής διοίκησης, η οποία γενική αρχή ισχύει καθολικώς στο δίκαιο της κοινωνικής ασφάλισης, και στο πλαίσιο του πνεύματος επιείκειας που διέπει την έννομη τάξη και της προστασίας του διοικούμενου η αναζήτηση από τον ασφαλιστικό οργανισμό περιοδικών ασφαλιστικών παροχών και επιδομάτων, μετά την πάροδο εύλογου χρόνου από την είσπραξή τους, αν οι παροχές έχουν μεν καταβληθεί αχρεωστήτως από τον ασφαλιστικό οργανισμό, ο ασφαλισμένος όμως τις έχει εισπράξει καλόπιστα.

Η αναζήτηση αχρεωστήτως καταβληθεισών παροχών από τους ασφαλιστικούς οργανισμούς προβλέπεται εκ του νόμου και υπάρχει υποχρέωση των οργάνων προς αναζήτησή τους. Ο ασφαλισμένος μπορεί να αμυνθεί κατά του ασφαλιστικού οργανισμού α) με την ένσταση της παραγραφής της απαίτησης εφόσον έχει παρέλθει ο απαιτούμενος χρόνος εκ του νόμου, και β) εάν δεν έχει παραγραφεί η απαίτηση τότε εάν έχει περάσει ικανός χρόνος από την παροχή προς τον ασφαλισμένο σε συνδυασμό με την απόδειξη της ανυπαρξίας δόλου στο πρόσωπό του.

Ειδικώς ως προς τις προϋποθέσεις καταλογισμού, ο Συνήγορος του Πολίτη υποστηρίζει ότι δεν δικαιολογείται ανατροπή του κανόνα του μη καταλογισμού μετά την παρέλευση εύλογου χρόνου από τη λήψη της παροχής, καθώς και σε περίπτωση που ο καταλογισμός οδηγεί σε ανατροπή της οικονομικής ισορροπίας του δικαιούχου. Σημαντική παράμετρος για κάθε περίπτωση αποτελεί αν ο ασφαλισμένος  κατά τη στιγμή της παροχής τελούσε εν δόλω έναντι του οργανισμού, δηλαδή εάν γνώριζε κατά την είσπραξη των παροχών ότι δεν δικαιούταν τα ποσά που εισέπραττε. Η ύπαρξη ή όχι δόλου στο πρόσωπο του ασφαλισμένου θα πρέπει να αιτιολογείται ειδικά από τα αρμόδια όργανα και να αποφεύγεται η προσφυγή σε δήθεν ≪τεκμήρια≫ δόλιας συμπεριφοράς.

Η αντιμετώπιση κάθε περίπτωσης είναι ξεχωριστή αναλόγως των δεδομένων της και σε συνάρτηση πάντα με τον ασφαλιστικό οργανισμό που αναζητεί αυτές τις παροχές. Προϋπόθεση, όμως, των ανωτέρω είναι η κατάθεση ενστάσεως από τον ασφαλισμένο εντός της προβλεπόμενης αποκλειστικής προθεσμίας. Εάν ο ασφαλισμένος αμελήσει και εκπνεύσει η προθεσμία καταθέσεως ενστάσεως τότε θα ακολουθηθούν οι νόμιμες διαδικασίες από τον ασφαλιστικό οργανισμό για την αναγκαστική είσπραξη από τον ασφαλισμένο των αχρεωστήτως καταβληθεισών παροχών. Σε αυτήν την περίπτωση η αναγκαστική εκτέλεση εις βάρους του ασφαλισμένου δύναται να ανακοπεί μόνο με προσφυγή στο αρμόδιο διοικητικό δικαστήριο.

* Ο Παναγιώτης Δημοσθ. Δαβόρας είναι δικηγόρος με έδρα τη Βέροια 

Κάντε LIKE στη σελίδα του InVeria.gr και...  μείνετε ενημερωμένοι για όλα!

InVeria.gr