19η Μαϊου: Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού - 353.000 ψυχές ζητούν δικαίωση

Της Ιωάννας Δουκίδου*

Η γιαγιά μου πάντα μου λέει: «όποια πέτρα και αν σηκώσεις, θα βρεις έναν Πόντιο». Ο Πόντιος έχει ιστορίες να σου αφηγηθεί, βασανιστικές μαρτυρίες να σου ξεδιπλώσει.

Η 19η Μαϊου ψηφίστηκε το Φεβρουάριο του 1994 από τη Βουλή των Ελλήνων ομόφωνα ως Ημέρας Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο Μικρασιατικό Πόντο. Η γενοκτονία των Ποντίων του 1916–1923, με 353.000 νεκρούς, αποτελεί τη δεύτερη μεγάλη γενοκτονία του αιώνα μας, μετά από αυτήν των Αρμενίων.

Ο ποντιακός ελληνισμός, μετά την πτώση της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας το 1461, γνώρισε συνεχείς διωγμούς, σφαγές και προσπάθειες για το βίαιο εξισλαμισμό και εκτουρκισμό του.

Επτά χρόνια μετά την άλωση της Πόλης, οι Οθωμανοί κατέλαβαν την Τραπεζούντα. Τότε έβαλαν μπρος τα σχέδιά τους για τη συστηματική εξόντωση και τον εκτουρκισμό γηγενών εθνοτήτων. Διδάσκονταν ότι μόνο με την εξαφάνιση των Ελλήνων και των Αρμενίων θα έκαναν πατρίδα τους τη Μικρά Ασία και συνεπώς θα επεκτεινόταν η Οθωμανική αυτοκρατορία.

Σε τούρκικο συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη, το 1911, το Νεοτουρκικό Κομιτάτο «Ένωση και Πρόοδος» αποφάσισε την καταδίκη σε θάνατο γηγενών εθνοτήτων.

Ο αφανισμός άρχισε με τις μαζικές επιθέσεις τούρκικων ορδών σε απομονωμένα ελληνικά χωριά με κλοπές, λεηλασίες, φόνους, βιασμούς και πυρπολήσεις, ζωντανών, Ελλήνων του Πόντου. Όσοι επιβίωναν, αναγκάζονταν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και οδηγούνταν γυμνοί και ξυπόλητοι σε εξοντωτικές πορείες που διαρκούσαν πολλές ημέρες (θα μπορούσαμε να παραλληλίσουμε όλη αυτή τη συμπεριφορά των Τούρκων μέσω των εξοντωτικών πορειών και βασανιστηρίων, με αυτή των Ναζί κατά των Εβραίων). Οι περισσότεροι Πόντιοι πέθαιναν από τα βασανιστήρια κατά την πορεία, ή παραδίδονταν σε βάρβαρους κατοίκους των χωριών, για να τους «αποτελειώσουν».

Πολλοί Πόντιοι ανέβηκαν στα βουνά και οργάνωσαν αντάρτικο, για να υπερασπιστούν τον άμαχο πληθυσμό. Η ολοκληρωτική εξόντωση των Ελλήνων του Πόντου πραγματοποιήθηκε μέσα σε λίγα χρόνια (1919-1923), από το Μουσταφά Κεμάλ.

Την παραμονή του Α' Παγκόσμιου Πολέμου, οι Έλληνες του Πόντου ανέρχονταν σε 700.000 άτομα. Μέχρι το τέλος του 1923 είχαν εξοντωθεί 353.000 άτομα.

Η συστηματική και μεθοδική εξολόθρευση των Ποντίων από τους Τούρκους έγινε με κριτήριο το φυλετικό και θρησκευτικό ρατσισμό, επειδή ήταν Έλληνες και Χριστιανοί. Ανάγκασε όσους επέζησαν, να μεταναστεύσουν, όντας εξαθλιωμένοι και σε απόγνωση.

Η χώρα μας έχει να επιδείξει ποικίλες φυλές, η κάθε μια με τη δική της ιστορία, ήθη, έθιμα, διάλεκτο, τρόπο ζωής, αντιλήψεις. Η κάθε μια έχει την ομορφιά της. Πρέπει να είμαστε όλοι περήφανοι, από όποια και αν καταγόμαστε, να θυμόμαστε την Ιστορία μας και να διατηρούμε στοιχεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.  Να μη ζούμε σε ένα συνεχή ανταγωνισμό, ή υποτιμώντας ο ένας τη φυλή του άλλου, αλλά να συμβιώνουμε αρμονικά και με αλληλοσεβασμό, σκεπτόμενοι ότι έχουμε μόνο να «πάρουμε» καλά στοιχεία από την κάθε φυλή.

Η γενοκτονία των Ποντίων αποτελεί ζήτημα τεράστιο, ηθικό και ιστορικό...

Δύο λέξεις συνοψισμένες... Δεν ξεχνώ...

* Η Ιωάννα Δουκίδου είναι δικηγόρος στη Βέροια