Αιθαλομίχλη στη Βέροια: Θα δηλητηριάσουμε και φέτος μαζικά τα πνευμόνια των παιδιών μας;

ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ: Ένα επίκαιρο στοίχημα για την κοινωνία, τους πολιτικούς και τους επιστήμονες... 

Ένα από τα θέματα που βρίσκονται μόνιμα στην επικαιρότητα από το Φθινόπωρο μέχρι την Άνοιξη τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, μετά την εξίσωση του ειδικού φόρου στο πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης, είναι η αιθαλομίχλη. Αυτό  το άκρως βλαπτικό για τη δημόσια υγεία φαινόμενο το οποίο χωρίς διακρίσεις δηλητηριάζει με απρόβλεπτες συνέπειες τα πνευμόνια όλων μας.

Από την περασμένη βδομάδα ξεκίνησαν οι αιτήσεις για το επίδομα του πετρελαίου θέρμανσης, ενώ σιγά σιγά, ανάβουν οι πρώτες σόμπες και τα πρώτα τζάκια στη Βέροια.

Με αφορμή τα παραπάνω και πριν ακόμη η αιθαλομίχλη βρεθεί σε έξαρση, το Ανθρώπινο Δυναμικό Βέροιας, επιθυμεί να ξεκινήσει άμεσα τον κοινωνικό και πολιτικό διάλογο γύρω από το συγκεκριμένο θέμα που έχει να κάνει με τη δημόσια υγεία και πρωτίστως με την υγεία των παιδιών μας και όσων πάσχουν από αναπνευστικά προβλήματα. 

Σκοπός της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας είναι η ευαισθητοποίηση τόσο των πολιτικών και των Υπηρεσιών, όσο και των πολιτών, έτσι ώστε το Χειμώνα που μας έρχεται, να περιορίσουμε στο ελάχιστο δυνατό τη δηλητηρίαση των πνευμόνων κυρίως των παιδιών μας, στην περιοχή της Βέροιας αλλά και ευρύτερα.

Τα αίτια της εξαιρετικά βλαπτικής για την υγεία μας αιθαλομίχλης είναι πολλά. Θα μπορούσαν όμως να διακριθούν σε δύο βασικές κατηγορίες. Η μία έχει να κάνει με τα αίτια που σχετίζονται με τους πολιτικούς και τις αποφάσεις τους και η άλλη αυτή που έχει να κάνει με τα αίτια που σχετίζονται με τους πολίτες και τις πράξεις τους.

Στο πολιτικό σκέλος τα πράγματα μόνο τραγικά θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν. Αυτό οφείλεται κατά τη γνώμη μας στα εξής:

1. Στην εξίσωση προς τα πάνω της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης με το πετρέλαιο κίνησης με σκοπό τη μείωση του λαθραίου εμπορίου του πρώτου, χωρίς όμως να επιτευχθεί ο στόχος της πάταξης του λαθροεμπορίου και χωρίς να έχουν εφαρμοσθεί αποτελεσματικά άλλες μέθοδοι ελέγχου διακίνησης των καυσίμων στα διυλιστήρια και τα πρατήρια. Δεν μπορεί (;)  να ελεγχθεί δηλαδή το λαθρεμπόριο και τιμωρούνται οι πολίτες να ζουν για μήνες σε δηλητηριασμένη ατμόσφαιρα και μάλιστα σε καιρό που τα προβλήματα συσσωρεύονται.

2. Στην αναποτελεσματικότητα στο να δοθούν ακόμη και τα χρήματα που έχουν εγκριθεί ως επίδομα θέρμανσης, λόγω έλλειψης κοινωνικού διαλόγου γύρω από το συγκεκριμένο θέμα που θα οδηγούσε σε άμεσες και πρακτικές λύσεις. 

Στην θέσπιση αποκλειστικά ηλεκτρονικής (!) διαδικασίας, η οποία όταν υπάρχουν κοινοί λέβητες γίνεται πολύπλοκη, ενώ θα μπορούσαν κάλλιστα τα ΚΕΠ να διεκπεραιώνουν τις περιπτώσεις που οι ενδιαφερόμενοι είτε δεν είναι χρήστες του διαδικτύου είτε οι λέβητες είναι κοινοί, δίνοντας έτσι σε πολλούς περισσότερους πολίτες τη δυνατότητα να ζεσταθούν άμεσα με πετρέλαιο έως ότου υιοθετηθούν πιο καθαρές πηγές ενέργειας.

Στην έλλειψη εθνικής στρατηγικής για την ενέργεια, την ώρα που παγκοσμίως μαίνεται ο “πόλεμος της ενέργειας” σε πετρέλαιο, φυσικό αέριο, λιγνίτη και ΑΠΕ. 

Σε ότι αφορά στους πολίτες, το φαινόμενο οφείλεται κυρίως:

1. Στην ανεξέλεγκτη καύση αγροτικών και λοιπών υπολειμμάτων, πλησίον ή ακόμη και εντός του αστικού ιστού της Βέροιας.

2. Στην καύση ακατάλληλων πρώτων υλών στις σόμπες και τα τζάκια των σπιτιών μας (χλωρά ή επεξεργασμένα ξύλα, πλαστικά, εφημερίδες, μέχρι και …φλοκάτες).

3. Στην αδιαφορία που μας χαρακτηρίζει ακόμη και στα ζητήματα Δημόσιας Υγείας.

4. Στο ότι οι αρμόδιοι επιστημονικοί κλάδοι και φορείς (κυρίως Ιατρικός & Φαρμακευτικός Σύλλογος, Δνση Υγιεινής Π.Ε. Ημαθίας, Επιτροπή Ποιότητας Ζωής Δήμου Βέροιας), δεν πρωτοστατούν και δεν οργανώνουν κοινωνικές ενέργειες ανάδειξης και αντιμετώπισης του φαινομένου. Ούτε ασκούν την απαραίτητη πίεση με βάση την επιστημονική τους κατάρτιση προς την πολιτική ηγεσία και τους αρμόδιους φορείς για ανακοπή του φαινομένου.

Στα παραπάνω θα πρέπει να προστεθεί το γεγονός πως η Βέροια όπως είναι χτισμένη σε κλίση σε πολλές περιοχές της, δημιουργεί ιδιαίτερα αρνητικές συνθήκες για τις περιοχές που βρίσκονται ψηλότερα από άλλες, με αποτέλεσμα να μεγεθύνεται το ύψος επίδρασης της αιθαλομίχλης. 

Αντιλαμβάνεται και ο πλέον αδαής πως δηλώσεις του τύπου «μην καίτε τα τζάκια και τις σόμπες σας παρακαλώ όταν το φαινόμενο είναι σε έξαρση», που έγιναν πέρυσι κατά κόρο από πολιτικούς, όχι μόνο δεν πρόκειται να λύσουν το πρόβλημα αλλά το επιδεινώνουν μιας και μόνο αγανάκτηση μπορούν να προκαλέσουν στους πολίτες. 

Ποιος πληρώνει τα παραπάνω; Δυστυχώς τα παιδιά μας και με το παραπάνω, που δυστυχώς τα έχουμε καταδικάσει σε υποχρεωτικό “κάπνισμα” όσων δηλητηρίων και μη ρίχνουμε στις εστίες μας για καύση.

Θα πρέπει επομένως να ξεκινήσουν άμεσα οι απαραίτητες ενέργειες που θα αντιμετωπίσουν πρακτικά και όχι θεωρητικά την αιθαλομίχλη αν δε θέλουμε ξανά φέτος το Χειμώνα να δηλητηριάσουμε τα πνευμόνια των παιδιών μας.

Προς αυτήν την κατεύθυνση καταθέτουμε προς συζήτηση στους πολιτικούς, τις αρμόδιες Υπηρεσίες αλλά και τους σχετικούς επιστημονικούς κλάδους, με κοινοποίηση στην κοινωνία της Βέροιας τις παρακάτω ενδεικτικές προτάσεις:

1. Να γίνει άμεσα ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας σχετικά με τις συνέπειες της αιθαλομίχλης στην υγεία μας και τα αίτια που τη διαμορφώνουν και την ενισχύουν.

2. Να γίνει άμεσα διευκόλυνση των διαδικασιών ένταξης στο πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης “ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ” με εμπλοκή των ΚΕΠ και παροχή ενημερωτικού υλικού σχετικά με τη διεκπεραίωση των διαδικαστικών θεμάτων, και οικονομική ενίσχυση του προγράμματος με απελευθέρωση τουλάχιστον του μισού ποσού από το επίδομα θέρμανσης, το οποίο έμεινε και πέρσι αδιάθετο λόγω πολύπλοκης διαδικασίας.

3. Να θεσπιστεί άμεσα απαγόρευση καύσης πάσης φύσεως πρώτων υλών τουλάχιστον τις μέρες με άπνοια, συννεφιά ή άνεμο που πνέει προς τον αστικό ιστό, κατά αντιστοιχία της απαγόρευσης καύσης στη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου. 

4. Να γίνουν συντονισμένες ενέργειες για την σταδιακή αντικατάσταση των καυστήρων πετρελαίου, ξύλου και των τζακιών και σομπών με ηλεκτρογεννήτριες και κλιματιστικά μηχανήματα, όπου η παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας θα γίνεται από φωτοβολταικά και οικιακές ανεμογεννήτριες εντός του αστικού ιστού (με παράλληλη ανάπτυξη του προγράμματος αυτοπαραγωγής “netmeetering”), και όλα αυτά να μπορούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ, ώστε να κοινωνικοποιηθεί η παραγωγή της καθαρής ενέργειας και να καταναλώνεται στην πηγή.

5. Να ανακοινωθούν δημόσια τα επιτρεπόμενα όρια μικροσωματιδίων  σύμφωνα με τις εθνικές και Ευρωπαϊκές διατάξεις, και να διενεργείται καθημερινή μέτρηση της ρύπανσης της ατμόσφαιρας στη Βέροια, έτσι ώστε να παρακολουθούμε άμεσα και μετρήσιμα το φαινόμενο για λήψη ενδεχομένως και έκτακτων μέτρων, ώστε να μην υπάρχουν δικαιολογίες λόγω άγνοιας για κανέναν. 

Επιχειρώντας με το συγκεκριμένο κείμενο να ανοίξουμε το διάλογο γύρω από το θέμα της αιθαλομίχλης, θα περιοριστούμε στα παραπάνω και θα περιμένουμε τις τοποθετήσεις των πολιτικών, των υπηρεσιών αλλά και των επιστημονικών κλάδων (Ιατρικός Σύλλογος) επί του θέματος και επί της ουσίας.

Ευχή όλων να μη χρειαστεί να επανέλθουμε τον επόμενο μήνα «καπνισμένοι», γιατί ως γνωστόν ο «καπνός θολώνει το πνεύμα».

* Για το ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ, Αλέξανδρος Γκάσιος, Περιβαλλοντολόγος