Η Ιστορία της Ευαγγελικής Εκκλησίας Βέροιας

Η Ιστορία της Ευαγγελικής Εκκλησίας Βέροιας (δημοσίευμα στο περιοδικό "Χρονικά Ιστορίας και Πολιτισμού Ν. Ημαθίας")...

Το 2012 συμπληρώθηκαν χρόνια από την ίδρυση της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Βέροιας (Ε.Ε.Ε. Βέροιας). Στο συγκεκριμένο τεύχος των Χρονικών θα κάνουμε μια σύντομη αναδρομή στην ιστορία της, παρουσιάζοντας πτυχές που σχετίζονται με την ίδρυση, τις δράσεις, τη δομή και τη λειτουργία της, μέχρι και τις μέρες μας.

Η Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Βέροιας ιδρύθηκε από Έλληνες Ευαγγελικούς, που εγκαταστάθηκαν στην πόλη ως πρόσφυγες, κυρίως από την περιοχή Κοτύωρα (Ορδού) του Πόντου, το 1922. Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, μεταξύ 1922-1923, Ευαγγελικοί από τον Πόντο (Τραπεζούντα, Σαμψούντα, Κοτύωρα/Ορδού) εγκαθίστανται στην Κατερίνη, στο χωριό Σεβαστή Πιερίας (Αρναούτ), στο χωριό Ακροπόταμος Θεσσαλονίκης (Γιαχαλί), ενώ από το χωριό Γκιουρούμτζε της περιοχής των Αδάνων της Καππαδοκίας, κατέφυγαν στο Νέο Μυλότοπο Γιαννιτσών. Στα μέρη όπου εγκαταστάθηκαν δημιουργήθηκαν και άκμασαν Ευαγγελικές κοινότητες, που άσκησαν επίδραση στις τοπικές κοινωνίες. Στις περιοχές αυτές ιδρύθηκαν Ευαγγελικές Εκκλησίες, οι οποίες στη συνέχεια ενσωματώθηκαν στον «Πανελλήνιο Σύνδεσμο Ευαγγελικών Εκκλησιών» - μετέπειτα Γενική Σύνοδο της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας - που ήδη αριθμεί αρκετές Εκκλησίες, κυρίως στη Ν. Ελλάδα, από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Οι Ευαγγελικοί της Βέροιας, κατάγονται κυρίως από την περιοχή των Κοτυώρων/Ορδού του Πόντου, από την Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα και φαίνεται ότι αρχικά ήταν 60 περίπου άτομα.

Ως ημερομηνία επίσημης ίδρυσης της Εκκλησίας θεωρείται η 19η Οκτωβρίου 1927, με την αναγνώρισή της από το Πρωτοδικείο Βέροιας ως Σωματείο Πνευματικού Σκοπού με την υπ’ αριθ. 279/19-10-1927 απόφασήτου. Η επίσημη αναγνώρισή της από τη Γενική Σύνοδο της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας, του ανώτατου Διοικητικού Οργάνου της Ε.Ε.Ε., γίνεται ένα χρόνο αργότερα, την 1η Οκτωβρίου 1928, οπότε και εκλέγεται (λαϊκό) Πρεσβυτέριο, ξεκινώντας «τακτικώς και κανονικώς να λειτουργεί». Πρώτος Ποιμένας της υπήρξε ο Αιδεσιμότατος Χρήστος Γ. Βαής, που η έλευσή του καθυστέρησε περίπου δύο χρόνια από την ίδρυσή της Ε.Ε.Ε. Στη Βέροια, πρώτη επίσημη αναφορά γίνεται σε ανακοίνωση της εβδομαδιαίας τοπικής εφημερίδας «Αστήρ Βεροίας», του Ι. Γ. Γούναρη, στις 9 Νοεμβρίου 1926 με αριθμό φύλλου 65.

Η καθυστέρηση της ίδρυσης της Ευαγγελικής Εκκλησίας στη Βέροια, η οποία πραγματοποιείται μόλις το 1927, δηλαδή τέσσερα με πέντε χρόνια αφότου ήρθαν Ευαγγελικοί στην πόλη, θα πρέπει να συνδεθεί με την αγορά του χώρου-οικοπέδου, όπου θα ανέγειραν, οι Βεροιείς πλέον Ευαγγελικοί, Ευκτήριο Οίκο με σκοπό να φιλοξενεί τις τακτικές λατρευτικές συνάξεις τους. Μέχρι να ανεγερθεί το οίκημα που θα στέγαζε την Ε.Ε.Ε., οι Ευαγγελικοί πιστοί συναθροίζονταν για τις λατρευτικές συνάξεις τους και το Κυριακό Σχολείο (Κατηχητικό των παιδιών) σε μεγάλα σπίτια Ευαγγελικών πιστών, κυρίως αυτά των Αναστασίου Λαζαρίδη και Νικολάου Κάλφογλου, στην πλατεία Ελιάς, αλλά και του Γεωργίου Αγαπίδη δίπλα στην οδό Ανοίξεως, μετά το σημερινό Χώρο Τεχνών. Σε ένα από αυτά τα σπίτια, άλλωστε, αυτό του Αναστασίου Λαζαρίδη, του γηραιότερου ευαγγελικού άνδρα (64 ετών), θα συνταχθεί το Πρακτικό για την αίτηση των Βεροιέων Ευαγγελικών προς το Πρωτοδικείο Βέροιας να αναγνωριστούν επισήμως ως νομικό πρόσωπο με τη μορφή Σωματείου θρησκευτικού σκοπού, με το όνομα «Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Βέροιας». Αξίζει να αναφερθεί ότι η Ε.Ε.Ε. Βέροιας είναι η μόνη που διαθέτει ιδιαίτερο καταστατικό χάρτη.

Η ανέγερση του κτιρίου, που βρίσκεται στην οδό Ελευθερίας 4, ξεκίνησε το 1933 ενώ οι εργασίες ολοκληρώθηκαν πέντε χρόνια μετά, το 1938. Η πρώτη πανηγυρική λατρεία πραγματοποιήθηκε το Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου. Στο οικόπεδο της Ε.Ε.Ε Βέροιας βρίσκεται ένα βοηθητικό διώροφο οίκημα, στο ισόγειο του οποίου γίνονται οι συναθροίσεις της νεολαίας και οι λατρείες (λειτουργίες) της Τετάρτης ενώ στον πάνω όροφο, που αρχικά ήταν η κατοικία του Ποιμένα, σήμερα στεγάζεται μόνο το γραφείο του. Μέσα στον ίδιο χώρο υπάρχει και η Εκκλησία που γίνονται οι Κυριακάτικες λατρείες.

Ο πληθυσμός της Ευαγγελικής Κοινότητας της Βέροιας, αν και όχι μεγάλος, κατά τη διάρκεια των ενενήντα σχεδόν ετών ζωής της, από το 1922 έως και σήμερα, γνώρισε διάφορες διακυμάνσεις, χωρίς, ωστόσο, να μειωθεί κάτω από τα πενήντα (50) άτομα, αλλά ούτε και να ξεπεράσει τους εκατό (100). Οι πενήντα με εξήντα Ευαγγελικοί που ήρθαν στη Βέροια το 1922, περί τα τέλη της δεκαετίας του 1920 (1929) αυξήθηκαν περίπου στους ενενήντα, γεγονός το οποίο κυρίως οφείλεται στην έναρξη, από τις 8 Ιουλίου του 1928, των τακτικών συναθροίσεων της Ε.Ε.Ε. Βεροίας στο δικό της πλέον χώρο, στο παλαιό βοηθητικό κτίριο ακόμη, που άρχισε να λειτουργεί στο κέντρο της πόλης, καθώς με αυτό τον τρόπο άρχισαν να την επισκέπτονται για να εκκλησιάζονται και άτομα από την ευρύτερη κοινωνία της Βέροιας.

Τον Ιανουάριο του 1938, σε μία καταγραφή όλων των μελών της Εκκλησίας, που είχε κάνει ο τότε Ποιμένας της Χρήστος Βαής, προκειμένου να ληφθεί άδεια λειτουργίας της από το Υπουργείο Θρησκευμάτων, αναφέρεται ότι ο πληθυσμός της Ευαγγελικής κοινότητας Βεροίας ανερχόταν συνολικά στα 58 άτομα, 25 άντρες, συμπεριλαμβανομένων και των αρρένων τέκνων, και 33 γυναίκες. Σήμερα τα μέλη της είναι περίπου 50 έως 70.

Οι διατελέσαντες Ποιμένες, μέχρι και σήμερα, είναι συνολικά επτά. Τα ονόματά τους και η περίοδος της θητείας τους, παρατίθενται στον παρακάτω πίνακα:

1) Χρήστος Βαής (Ιουν. 1930-Σεπτ. 1938)

2) Φιλόθεος Ζήκας (1938 - Άνοιξη 1945)

3) Δημήτριος Θωμαΐδης (1946 - 1953)

4) Άγγελος Δαμασκηνίδης (1953 - 1959)

5) Δημήτριος Μαρμαράς (1961 - 1972, 1988 - 1992)

6) Αριστοτέλης Τσίνογλου (1995 - 2000)

7) Σταύρος Δεληγιάννης (Ιουλ. 2006 - έως σήμερα)

Οι Ευαγγελικοί της Βέροιας, κατά τα 90 περίπου χρόνια ζωής της Κοινότητάς τους (1922-2012), προσπάθησαν να έχουν μία θετική και εποικοδομητική παρουσία στο πλαίσιο της πόλης, αλλά και ευρύτερα. Στην διάρκεια της ιστορικής της πορείας, η Εκκλησία έχει διενεργήσει εράνους μεταξύ των μελών της, προκειμένου να βοηθήσει πλημμυροπαθείς, ορφανά, σεισμοπαθείς, πρόσφυγες, προσδφέροντας όχι μόνο χρήματα αλλά υλικά αγαθά. Ακόμα και τώρα, προσπαθεί να συμπαρασταθεί με τις μικρές της δυνάμεις, αλλά και με τη βοήθεια της Γενικής Συνόδου της Ε.Ε.Ε., προσφέροντας τρόφιμα σε ανθρώπους της κοινότητάς της, αλλά και σε άλλους πέρα από αυτήν, που δεν έχουν συχνά τα αναγκαία για να ζήσουν.

Με αφορμή την επέτειο των 85 χρόνων από την ίδρυσή της, η Ε.Ε.Ε. Βέροιας διοργάνωσε επετειακές εκδηλώσεις στις οποίες συγκαταλεγόταν και έκθεση φωτογραφιών. Στην έκθεση αυτή, ξετυλιγόταν πτυχές της ιστορίας της, μέσα από την παράθεση φωτογραφιών, εγγράφων και άλλων κειμηλίων, που διασώθηκαν από τα πρώτα χρόνια της ίδρυσής της. Ξεχωρίζει ένα έγγραφο με ημερομηνία 3/6/2010 που είναι η διαπιστωτική απόφαση του Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων ότι η Ευαγγελική Εκκλησία Βέροιας λειτουργεί νόμιμα. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η πρώτη κολυμβήθρα της Ε.Ε.Ε. Βεροίας, που είχε χαρίσει ο Ν. Κάλφογλου στις 1-11-1929 και διατηρείται σε άριστη κατάσταση.

Η Ε.Μ.Ι.Π.Η. ευχαριστεί θερμά τον Αιδεσιμότατο Σταύρο Δεληγιάννη για την ξενάγηση στο χώρο της Ευαγγελικής Εκκλησίας, για τις πληροφορίες και το υλικό που μας εμπιστεύτηκε.

ΠΗΓΗ:

ΧΡΟΝΙΚΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Ν. ΗΜΑΘΙΑΣ - ΤΕΥΧΟΣ 18 (ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012) - Επιμέλεια στήλης: Ιωάννα Ζιώγα - Έκδοση: Εταιρεία Μελετών Ιστορίας και Πολιτισμού Ν. Ημαθίας (Ε.Μ.Ι.Π.Η.)

Παρακάτω δημοσιεύεται φωτογραφική αποτύπωση του συγκεκριμένου άρθρου από την 4μηνη έκδοση της Εταιρείας Μελετών Ιστορίας και Πολιτισμού Ν. Ημαθίας: