Ουρική αρθρίτιδα, η "νόσος των Βασιλιάδων

Ουρική αρθρίτιδα, η "νόσος των Βασιλιάδων: Καλείται νόσος των βασιλιάδων καθώς από αυτή έπασχαν πολλοί μονάρχες όπως ο Ερρίκος VIII. Πρόκειται για την ουρική αρθρίτιδα η οποία αποτελεί μία από τις πιο οδυνηρές μορφές αρθρίτιδας και προκαλείται από τη συσσώρευση κρυστάλλων ουρικού οξέος  στις αρθρώσεις. 

Οι κρύσταλλοι δημιουργούνται  όταν τα επίπεδα του ουρικού οξέος ξεπεράσουν τα φυσιολογικά όρια στον οργανισμό ( oι φυσιολογικές τιμές του ουρικού οξέος του αίματος είναι 3,5-7,2 mg/dL στους άνδρες, 2,6-6,0 mg/dL για τις γυναίκες, και 2,0-5,5 mg/dL για τα παιδιά).

Η νόσος είναι αποτέλεσμα "λανθασμένου" μεταβολισμού του ουρικού οξέος όπου είτε γίνεται υπερπαραγωγή αυτού, είτε έχουμε μείωση  της ικανότητας των νεφρών να αποβάλουν το πλεονάζον ουρικό  οξύ του οργανισμού. Yψηλά  επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα   ή άλλα ερεθίσματα   μπορούν να προκαλέσουν τον σχηματισμό ουρικών αλάτων στα διάκενα αρθρώσεων ή άλλων ιστών. H   δημιουργούμενη φλεγμονή, η οποία οφείλεται στην   αντίδραση των λευκών αιμοσφαιρίων, στους κρυστάλλους αυτούς, συνιστά την κρίση της πάθησης. Σε μερικά άτομα οι κρύσταλλοι μπορούν να σχηματίσουν πέτρες στα νεφρά.

Οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της ασθένειας είναι:

Ηλικία – Φύλο: Εμφανίζεται συνήθως μετά τα 45 με μεγαλύτερη επίπτωση στους άνδρες από ότι στις γυναίκες σε αναλογία 5:1.

Παχυσαρκία – Διατροφή: Υπερβολικό  βάρος  (δείκτες μάζας σώματος μεγαλύτερο του 30). 

Κατάχρηση αλκοόλ: αυξάνει άμεσα τα επίπεδα ουρικού οξέως.

Ασθένειες: όπως διαβήτης, υπερλιπιδαιμία και υπέρταση.

Φάρμακα: Ιδιαίτερα τα διουρητικά.

Κληρονομικοί παράγοντες: και άλλα άτομα στην οικογένεια ίσως εμφανίζουν το ίδιο πρόβλημα

Νόσοι νεφρών: Ιδιαίτερα σε συνδυασμό με αυξημένη πίεση και διαβήτη.

Τραυματισμοί αρθρώσεων: προσφέρουν γόνιμο έδαφος για την ανάπτυξη της νόσου.

Συμπτώματα επεισοδίων ουρικής αρθρίτιδας

 Ένα επεισόδιο ουρικής αρθρίτιδας χαρακτηρίζεται από οξύ έντονο πόνο στην άρθρωση  κυρίως του δεξιού μεγάλου δάκτυλου  και συνδυάζεται με υψηλή θερμοκρασία, πρήξιμο και προβλήματα κινητικότητας  στην άρθρωση. Φυσικά δεν πλήττει αποκλειστικά το μεγάλη δάκτυλο αλλά και άλλα σημεία του σώματος  όπως αστράγαλο, αχίλλειο τένοντα, φτέρνα, μετατάρσια, τένοντες του καρπού και δάκτυλα χεριού και αγκώνας. Αν το άτομο δεν λάβει  φαρμακευτική αγωγή η αρθρίτιδα είναι ικανή να επεκταθεί και σε άλλες αρθρώσεις του σώματος ή και να πλήξει ταυτόχρονα αυτές.

Η νόσος εμφανίζεται ως οξεία προσβολή κυρίως τις βραδινές ώρες και εκδηλώνεται σαν οξεία μονοαρθρίτιδα Η οξεία μονοαρθρίτιδα προσβάλλει κυρίως την 1η μεταταρσοφαλαγγική άρθρωση (ΜΤΦ). Εντός λίγων ωρών, αναπτύσσεται έντονος πόνος και οίδημα στην προσβεβλημένη άρθρωση. Το δέρμα γύρω από την άρθρωση είναι ερυθρό, γυαλιστερό και ευαίσθητο. Διαρκεί συνήθως 3-10 ημέρες και υποχωρεί αυτόματα αφήνοντας σας για κάποιο χρονικό διάστημα χωρίς ενοχλήματα μέχρι να επαναληφθεί εκ νέου. Οι προσβολές αυξάνουν σε συχνότητα οδηγώντας σε χρόνια ουρική αρθρίτιδα που ονομάζεται και τοφώδης αρθρίτιδα. Εμφανίζεται συνήθως 10 χρόνια μετά την έναρξη της νόσου.

Διάγνωση και Θεραπεία

Η πιθανή διάγνωση της ουρικής αρθρίτιδας θα τεθεί από την κλινική εικόνα και από το ιστορικό της υπερουριχαιμίας. Η οξεία ουρική αρθρίτιδα ανταποκρίνεται στη χορήγηση μη στεροειδών αντιφλεγμονοδών φαρμάκων. Η κολχικίνη είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική ωστόσο οι γαστρεντερικές διαταραχές στις θεραπευτικές δόσεις είναι συχνές και για το λόγο αυτό έχει πάψει να θεωρείται φάρμακο πρώτης γραμμής. Η αλλοπουρινόλη αποτελεί θεραπεία εκλογής για την υποτροπιάζουσα νεφρολιθίαση, αλλά σε γενικές γραμμές χρησιμοποιείται και για την αντιμετώπιση της υπερουριχαιμίας και της ουρικής αρθρίτιδας. Ουσίες όπως η προβενεσίδη και η σουλφινπυραζόνη χρησιμοποιούνται εναλλακτικά.

Υπάρχει δίαιτα για την ουρική αρθρίτιδα;

Τη βάση της διατροφής θα πρέπει να αποτελούν γαλακτοκομικά προϊόντας χαμηλά σε λιπαρά, φρέσκα ωμά  φρούτα, φρέσκα ωμά λαχανικά, ξηροί καρποί, δημητριακά, μικρή ποσότητα 90 -120 λευκού κρέατος ή ψαριού ή και οσπρίων, ελαιόλαδο  

Τρόφιμα με αυξημένη περιεκτικότητα σε πουρίνες (Να αποφεύγονται!): Γάλα σόγιας, εντόσθια, θαλασσινά ( χταπόδι, αυγά ψαριών, σαρδέλες, ρέγγα, σκουμπρί, μύδια, χτένια, πέστροφα, γαύρος, τόννος), κιμάς κρέατος, χήνα, πάπια, ζωμοί κρεάτων, πουλερικών, ψαριών και εκχυλίσματα αυτών (σάλτσες, κύβοι), σούπες κονσομέ, μαγιά, τα αμύγδαλα, ντομάτα και σέλινο.

Τρόφιμα μέτριας περιεκτικότητα σε πουρίνες (1-2  μερίδες το πολύ την εβδομάδα):Κρέας, πουλερικά, άπαχα ψάρια, οστρακοειδή, Φασόλια, φακές, αρακάς, σπανάκι, μανιτάρια, σπαράγγια. Επιτρέπεται η κατανάλωση 60-90gr κρέατος – ψαριού ή ½ ή 1 φλιτζάνι λαχανικών και όσπριων την ημέρα, ανάλογα με την περίπτωση.

Τρόφιμα μειωμένης περιεκτικότητα σε πουρίνες (μπορούν να καταναλωθούν καθημερινά): άσπρο ψωμί, δημητριακά, και τα προϊόντα τους (κέικ, μπισκότα), μακαρόνια, ρύζι, γάλα, γιαούρτι, τυρί, αυγά, φρούτα, λαχανικά (εκτός από αυτά της κατηγορίας 2), έλαια, βούτυρο, μαργαρίνη, ελιές, λίπη (εκτός από αυτά που απαγορεύονται), καφές, αναψυκτικά, τσάι, κακάο, σοκολάτα, ζάχαρη, γλυκά, μέλι, αλάτι, ξύδι, πίκλες, φιστίκι, ποπ κόρν.

Γράφει η Δήμητρα Τσιλιμίγκρα, 

απόφοιτη Νοσηλευτικής Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών,

για το InVeria.gr

 (www.dimimed.blogspot.gr)