Οι "σχεδόν" αμέτρητες ΜΚΟ της Ελλάδας

της Λένας Μαρκογιαννάκη

Το ερώτημα «Πόσες ΜΚΟ υπάρχουν στην Ελλάδα και ποιος ο σκοπός τους;» μου δημιουργήθηκε όταν προσπάθησα να τις μελετήσω γενικά, δηλαδή παγκοσμίως και κατά ένα περίεργο τρόπο και συνειρμό το ερωτηματικό γενικά έγινε ειδικά και συγκεκριμένα όταν άρχισα να διαβάζω στο διαδίκτυο διάφορα ξένα άρθρα επιστημονικά, τα οποία περιέγραφαν έκπληκτα ότι στην Ελλάδα οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις είναι «σχεδόν» αμέτρητες. Για την ακρίβεια ουδείς γνωρίζει τον ακριβή αριθμό αυτών, ούτε καν το σκοπό ύπαρξης τους άρα και την λειτουργία τους.

Ο όρος ΜΚΟ αποτελεί το ακρωνύμιο των λέξεων Μη Κυβερνητικός Οργανισμός και για να έχουμε μια πλήρη εικόνα του όρου, ΜΚΟ είναι κάθε μη κερδοσκοπική, κοινωφελής, οργάνωση που λειτουργεί σε εθνικό, διεθνές ή διακρατικό επίπεδο, στηρίζεται στην ιδιωτική πρωτοβουλία και είναι ανεξάρτητη από το Κράτος. Στις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, μέλη είναι άτομα που συμμερίζονται τον ίδιο προβληματισμό και συμμετέχουν σε εθελοντική βάση, χωρίς απώτερο σκοπό το κέρδος. Αντικείμενο των ΜΚΟ είναι η υποστήριξη περιβαλλοντικών και ευρύτερα ανθρωπιστικών πρωτοβουλιών με απώτερο στόχο το όφελος του κοινωνικού συνόλου, μέσα από την ανάπτυξη προγραμμάτων, την παροχή υπηρεσιών και την παρέμβαση για την προστασία και υιοθέτηση  βιωσιμότερων μορφών ανάπτυξης.

Με λιγάκι ψάξιμο παραπάνω και γυρνώντας πάλι στο ερώτημα "Πόσες είναι" διαπίστωσα ότι αυτές που είναι καταγεγραμμένες επίσημα, σε κάθε αρμόδια υπηρεσία υπουργείου στην Ελλάδα πάντα, είναι ένα δείγμα από αυτές που υπάρχουν στην πραγματικότητα. Στην Ελλάδα, το «εγχείρημα ΜΚΟ» γνωρίζει τα τελευταία 15 χρόνια σημαντική ανάπτυξη και αύξηση αλλά εμφανίζει ταυτόχρονα και σημάδια κρίσης. Ωστόσο, δεν φαίνεται να σταματάει η δημιουργία όλο και περισσότερων ΜΚΟ.

Σε ό,τι αφορά τις ελληνικές ΜΚΟ, το τοπίο είναι αρκετά θολό. Αυτή η διαπίστωση εύκολα τεκμηριώνεται, αν αναλογιστεί κανείς οτι υπάρχουν οργανώσεις που λειτουργούν με πάγιες αρχές, προκαθορισμένες και συμβατές με την έννοια της ανεξάρτητης οργάνωσης. Είναι, όμως, αρκετές και οι οργανώσεις, που δημιουργήθηκαν στο παρελθόν και δεν έχουν παρουσιάσει αξιόλογη δράση. Παρ΄όλα αυτά, συμμετέχουν σε διαδικασίες που δεσμεύουν κι άλλες οργανώσεις ή χρηματοδοτούνται στο όνομα της ανύπαρκτης δράσης τους.

Αν καθίσει κανείς, λοιπόν, να συγκρίνει τον αριθμό των ΜΚΟ (με δράση ή χωρίς) σε άλλα κράτη σε σχέση με την Ελλάδα, θα διαπιστώσει ότι για ακόμα μια φορά η χώρα μας παίρνει την πρωτιά καθώς ο αριθμός δεν ορίζεται ακριβώς ενώ στα άλλα κράτη δεν ξεπερνά τις 200 με 300 ΜΚΟ όπως για παράδειγμα στην Δανία και στην Ολλανδία.

Μπορεί ο αριθμός αυτών να μην έχει οριστεί ακριβώς και να χαρακτηρίζονται αμέτρητες, όμως η συνολική προσφορά τουλάχιστον των δραστήριων αυτών οργανώσεων είναι εντυπωσιακή. Προσωπικά τις περισσότερες από αυτές τις θεωρώ μοναδικές στο είδος τους, με απίστευτο έργο στο ενεργητικό τους, πολύ χρήσιμες και αναγκαίες. Ποιος μπορεί εξάλλου να αμφισβητήσει για παράδειγμα τη δράση του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, ο οποίος αποτελεί κατ' εξοχήν Εθελοντικός Οργανισμός. Είναι ο μεγαλύτερος Μη Κυβερνητικός Οργανισμός στη χώρα μας και το πολυσχιδές έργο του στηρίζεται στους εθελοντές των τριών σωμάτων του, καθώς και στους απλούς πολίτες οι οποίοι ανταποκρίνονται σε κάθε κάλεσμα του.

Θα μπορούσε όμως να αμφισβητήσει ο οποιοσδήποτε κάποιες "μικρές ΜΚΟ" που υπάρχουν και είναι αυτές που φτάνουν τον αριθμό των ΜΚΟ στο "αμέτρητο", η σύσταση των οποίων οφείλεται σε άλλους λόγους, καθώς κατα γενική ομολογία η ύπαρξη τους περισσεύει αλλά και η δράση τους υστερεί όπως για παράδειγμα, μια ΜΚΟ που άκουσα τελευταία πως υπάρχει στη χώρα μας με την ονομασία «Τα κατσαρολάκια». Από την ονομασία και μόνο μπορεί κανείς να βγάλει τα συμπεράσματα του… σας αφήνω λοιπόν να τα βγάλετε…

* Η Λένα Μαρκογιαννάκη είναι απόφοιτη του τμήματος Πολιτικών Επιστημών του Α.Π.Θ, κατέχει Μεταπτυχιακό δίπλωμα στις Διεθνείς Σχέσεις και τη Διπλωματία, του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και Μεταπτυχιακό δίπλωμα στη Δημοσιογραφία και τη Διοίκηση του LCM.