Σαν Σήμερα: 10 Νοεμβρίου (1938: Πεθαίνει ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ)

10 Νοεμβρίου…

 
Παγκόσμια Ημέρα Επιστήμης για την Ειρήνη και την Ανάπτυξη.
 

Σαν σήμερα…(αφιέρωμα)

1938: Πεθαίνει ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ.

Ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ (Θεσσαλονίκη 1880 ή 1881 - Κωνσταντινούπολη 10 Νοεμβρίου 1938) ήταν Τούρκος στρατιωτικός και πολιτικός. Υπήρξε ο ιδρυτής και πρώτος πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ουσιαστικά ανέλαβε πραξικοπηματικά μια διαμελισμένη Οθωμανική αυτοκρατορία, της οποίας το εναπομείναν υπόλοιπο των εδαφών στην Ανατολία, κατόρθωσε να το μετατρέψει σε κράτος δυτικού προτύπου ονομάζοντάς το Τουρκία.   

Προκειμένου να εφαρμόσει την πολιτική του, δεν δίστασε να συνεχίσει αγριότητες των Νεοτούρκων, όπως η γενοκτονία των Αρμενίων και των Ελλήνων. Θεωρείται, παρ' όλα αυτά, χαρισματικός ηγέτης, του οποίου η μορφή, σύμφωνα με τους σύγχρονους ιστορικούς, συγκαταλέγεται ανάμεσα στις σημαντικότερες προσωπικότητες που επηρέασαν καθοριστικά με την παρουσία τους τον 20ό αιώνα.

Ο Κεμάλ Ατατούρκ οραματίστηκε ένα κοσμικό τουρκικό κράτος και το έκανε πραγματικότητα, κυβερνώντας απολυταρχικά. Στις 29 Οκτωβρίου 1923 ανακήρυξε την Τουρκική Δημοκρατία κι έγινε ο πρώτος πρόεδρός της. 

Τον επόμενο χρόνο κατάργησε το Χαλιφάτο, θέτοντας σε εφαρμογή το ευρύ μεταρρυθμιστικό του πρόγραμμα.  Έκλεισε όλα τα ιδρύματα που βασίζονταν στο ισλαμικό κανονικό δίκαιο. Κατάργησε το παραδοσιακό σύστημα εκπαίδευσης, που ήταν κυρίως θρησκευτικό, και ίδρυσε λαϊκά σχολεία νέου τύπου. Εκσυγχρόνισε το νομικό οθωμανικό σύστημα και θέσπισε την πλήρη ισότητα των δύο φύλων. 

Το 1928 αντικατέστησε την αραβική γραφή με το λατινικό αλφάβητο και φρόντισε να διαδοθεί στο λαό η δυτική κλασική μουσική και το θέατρο. Με ένα ευρύ πρόγραμμα ερευνών στο πεδίο της τουρκικής γλώσσας και ιστορίας, θέλησε να ενισχύσει ως συνεκτικό δεσμό την εθνική συνείδηση, αντί για τη θρησκεία.

Το 1933 δημοσιεύθηκε νόμος με τον οποίο έγινε υποχρεωτική η χρήση οικογενειακού ονόματος στους πολίτες και η Εθνοσυνέλευση έδωσε στον Κεμάλ το όνομα Ατατούρκ (Πατέρας των Τούρκων). Πέθανε στις 10 Νοεμβρίου 1938, στην Κωνσταντινούπολη.

Άλλα γεγονότα που συνέβησαν σαν σήμερα…

1444: Η Μάχη της Βάρνας: Ο σουλτάνος Μουράτ Β' συντρίβει τις ενωμένες χριστιανικές δυνάμεις Πολωνών και Ούγγρων. Είναι η τελευταία απόπειρα βοηθείας χριστιανικών κρατών προς την Κωνσταντινούπολη.

1836: Ο βασιλιάς των Ελλήνων Όθων παντρεύεται την Αμαλία.

1997: Στην Ελλάδα, αρχίζει τη λειτουργία της η Αρχή Λειτουργίας Προσωπικών Δεδομένων.

2008: Εκτός Κοινοβουλευτικής Ομάδας της ΝΔ τίθεται ο βουλευτής Αρκαδίας, Πέτρος Τατούλης.