Από το "ουστ, βρε ουουστ" του Βασίλη Λογοθετίδη μέχρι τους... Αγανακτισμένους!!!

της Σοφίας Γκαγκούση*

Εάν οι λέξεις έβγαζαν  ήχο  θα σας έλεγα να κάνετε κλικ εδώ για να τις ακούσετε να κουτρουβαλούν τις ξύλινες σκάλες ενός παλιού διώροφου σπιτιού, του πατριώτη στρατηγού Δεκαβάλα! Θα νιώθατε ότι κανείς δεν φώναξε την οργή του πιο δυνατά, πιο αντιπροσωπευτικά της εποχής, από το 1958 μέχρι σήμερα… 

 Από το ουστ, βρε ουουστ!!! του Βασίλη Λογοθετίδη στον «ήρωα με τις παντούφλες», μέχρι τους αγανακτισμένους Έλληνες του 2011.

Θα διαπιστώνατε επίσης ότι στο πέρασμα μισού αιώνα, πέρα από έναν αναγκαίο εκσυγχρονισμό της μεθοδολογίας του συστήματος, δεν άλλαξε τίποτε στο ελληνικό πολιτικο-κομματικό περιβάλλον, επιβεβαιώνοντας την παροιμία ότι πρώτα φεύγει ο άνθρωπος και μετά το χούι…

ΟΥΣΤ λοιπόν… ένα τουρκικό επιφώνημα (ust) πιο ελληνικό κι από τις ρίζες μας πλέον!

Ένα επιφώνημα που μοιάζει με λεκτική βόμβα και έχει οργανώσει και ενσω-ματώσει, σχεδόν αυτονόητα, εκατομμύρια ανθρώπους μέσα σε τέσσερα γράμματα…

Εμείς είπαμε να δώσουμε από ένα γράμμα σε τέσσερις ειδικούς (εκ της επιστημονικής και επαγγελματικής τους ενασχόλησης) και να αφήσουμε τα συμπεράσματα στα… αποσιωπητικά, στα ερωτηματικά, στα θαυμαστικά και σε άλλα σημεία στίξης, σημεία των καιρών, που βάζει ο καθένας μέσα του στις ώρες της  προσωπικής κρίσης και περισυλλογής.

Η ψυχολογία  της έκφρασης

Η ψυχολόγος Ειρήνη Αναγνώστου ερμηνεύει την έκφραση στο…ντιβάνι και λέει:
Όταν η λογική ενός ανθρώπου παύει να  δικαιολογεί κάποια δεδομένα, κάποιες καταστάσεις ή κάποιες υποσχέσεις οι οποίες έχουν αποδειχθεί αδικαιολόγητες διότι αυτά που στην πραγματικότητα επικρατούν είναι η έλλειψη δικαιοσύνης, η αναλήθειες, η έλλειψη εμπιστοσύνης, και η μυθοπλασία, τότε γεννιέται η απόγνωση.

Σ’ αυτό το στάδιο ο άνθρωπος εκφράζει μόνο θυμό, οργή, φόβο και έντονο άγχος για το αύριο.
Όταν ο άνθρωπος βρίσκεται σε αυτήν την κατάσταση πλημμυρίζεται από συναισθήματα τα οποία τον πνίγουν σαν ένα τσουνάμι και νιώθει μια «απειλή» που  τον οδηγεί σε ένα σταυροδρόμι μιας κρίσιμης απόφασης:Φεύγω ή μένω και παλεύω (φυγή ή πάλη)
Το Βρε Ουστ, είναι η απόφαση της πάλης, εκφράζει μια έντονη ανάγκη για επιβίωση και συγχρόνως μεταφέρει το μήνυμα: «μακριά από μένα, ΔΕΝ σε χρειάζομαι πια,

ΔΕΝ σε θέλω πια, ΔΕΝ σε πιστεύω πια, Δεν είσαι πια σημαντικός και ΔΕΝ ικανοποιείς καθόλου τα όσα εγώ επιδιώκω και έχω ανάγκη». Εδώ, ο άνθρωπος λέει: « ΕΓΩ είμαι έτοιμος  να πάρω την ζωή και την μοίρα μου στα χέρια μου» .  Αυτό που τώρα ψάχνω είναι μια νέα αρχή.

Σήμερα ο ελληνικός λαός απεγνωσμένα ψάχνει τον τρόπο με τον οποίο να φωνάξει  το Βρε Ουστ σε πολλούς αποδέκτες εντός και εκτός αυτής της χώρας.

Οι Έλληνες πολίτες έχουν κάνει την απαιτούμενη, και μάλλον με το παραπάνω, υπομονή που τους ζητήθηκε αλλά... 
Ακριβώς αυτό το σταυροδρόμι απόφασης επιδιώκει και  διαπραγματεύεται ο πελάτης/ασθενής όταν μπαίνει σε κάποιο ψυχοθεραπευτικό- ψυχαναλυτικό πρόγραμμα. Συγκεκριμένα, ερευνά τις σκέψεις, τις γνώσεις, και τις αντιλήψεις του για τον κόσμο γύρω του και με ποιους τρόπους ο ίδιος λειτουργεί μέσα στα υπάρχοντα συστήματα που διαθέτει ο κόσμος του.

Ο κύριος στόχος είναι να ανακαλύψει νέους ή και επιπλέον  τρόπους να ικανοποίησει τις ανάγκες του και την εξέλιξή του μέσα στα υπάρχοντα συστήματα.  Βέβαια, όπου μπορεί, θα αναζήτησει και την ύπαρξη άλλων συστημάτων τα οποία θα εξυπηρετήσουν πιο ορθά τα όσα επιδιώκει.  Το "Βρε Ουστ" είναι μια έκφραση που σπάει «τα σίδερα των φυλακών» όταν κάποιος νιώθει ότι δεν αντέχει άλλο- δηλαδή,  «μέχρι εδώ και μη παρέκει». Είναι στην ουσία μια λεκτική κίνηση απελευθέρωσης.

Μεταφορικά μπορούμε επίσης να το εξηγήσουμε ως το φαινόμενο «η βαλβίδα μιας χύτρας». Συγκεκριμένα, τα ψυχονοητικά κέντρα του εγκεφάλου έχουν προδιαγραμμένα περιθώρια χωρητικότητας  πίεσης και όταν κάποιος υπερβεί αυτό το όριο τότε συμβαίνει η «έκρηξη της χύτρας». Δηλαδή, ο εγκέφαλος παρουσιάζει κάποια «βραχυκυκλώματα»: χάνει το επίπεδο κατανοήσης των όσων συμβαίνουν γύρω του, νιώθει ανίκανος να αποφασίζει, να προγραμματίζει και να συντονίζει τον εαυτό του με τις  καθημερινές διαδικασίες. 
Αν κάτι τέτοιο έχει διάρκεια, τότε παρουσιάζονται και οι ψυχοπαθολογικές διαταραχές, όπως: υπερβολικό άγχος( αγχώδης διαταραχή), διαταραχές ύπνου, διαταραχές στην κοινωνικοποίηση , δυσκολίες στις σχέσεις, και καταλήγει σε κατάθλιψη.

Οι έλληνες πολίτες στην πλειοψηφία τους έχουν κάνει την υπομονή που τους ζητήθηκε αλλά ¨η χύτρα|¨ τους δεν αντέχει άλλη πίεση. Γι’ αυτό πριν συμβεί η έκρηξη πολλών, λόγω της εύθυνης μερικών, ας ακουστει δυνατά από όλους  το Βρε Ουστ, προς όσους  ευθύνονται για το μαράζωμα των ονείρων, των οραμάτων και της ελπίδας των νέων αυτής της χώρας.

Κάποτε γελούσαμε με αυτή την έκφραση αλλά σήμερα οι έλληνες την φωνάζουν με πόνο και οργή.  Το μόνο σίγουρο είναι ότι πλέον θα μείνει στην ιστορία ως  κραυγή αγανάκτησης μιας ολόκληρης εποχής.

Γ ’αυτό η ψυχολόγοι προτείνουν μεταξύ άλλων , ο καθένας να μάθει να λειτουργεί την δική του «βαλβίδα αποσυμπίεσες» για να μπορεί έτσι να διατηρεί την ισορροπία του.

Κοινωνιολογικώς… 

Ζητήσαμε επί του θέματος το σχόλιο του ομότιμου καθηγητή γενικής και πολιτικής Κοινωνιολογίας του Τμήματος Νομικής του Α.Π.Θ.  Ζήση Δ. Παπαδημητρίου, ο οποίος μας είπε:

«Άϊντε, ούστ !»… Κάποτε η λέξη «ούστ», τουλάχιστον στη Θεσσαλία απ΄ όπου κατάγομαι, ίσχυε για τα γαϊδούρια. Ήταν ένα είδος προτροπής, για να συνεχίσουν να βαδίζουν, όταν δεν προχωρούσαν, στυλώνοντας κυριολεκτικά τα πίσω τους πόδια. ‘Όταν η ίδια λέξη χρησιμοποιούνταν στον καθημερινό λόγο για να χαρακτηρίσει κάποιον, υποδήλωνε πλήρη απαξίωση  του συνομιλητή, τουτέστιν, αν και με έμμεσο τρόπο, τον κατέτασσε στην κατηγορία των γαϊδουριών.

Στις μέρες μας και με αφορμή την κρίση που βιώνει με τραγικό τρόπο ο λαός μας,  η λέξη «ούστ» επανέρχεται στις δόξες της, τούτη το φορά για να εκφράσει την απέχθεια αλλά και το θυμό των πολιτών για το πολιτικό σύστημα και την ανικανότητα των πολιτικών που  με τη στάση τους οδήγησαν τη χώρα στο χείλος του γκρεμού.

Το «ούστ», στην προκειμένη περίπτωση αντικαθιστά στη συνείδηση του λαού τη φράση «είστε όλοι σας γαϊδούρια», καθώς αδιαφορείτε για τη μέλλον της χώρας και του λαού μας, εξυπηρετώντας αποκλειστικά και μόνον το προσωπικό σας συμφέρον. Ακόμη, το «ούστ» εκφράζει την ευχή των πολιτών, να ξεκουμπιστούν οι πολιτικοί που παραμένουν γαντζωμένοι στην εξουσία, εμποδίζοντας το λαό μας να βρεί ξανά την χαμένη εθνική του ταυτότητα, να ανακτήσει την πληγωμένη υπερηφάνειά του που χάθηκε στον κυκεώνα της αλλοπρόσαλλης και αδιέξοδης πολιτικής που ακολουθούν οι πολιτικοί μας εντός και εκτός Ελλάδας. Με την έννοια αυτή, το γνωστό «ούστ» από την ταινία του μακαρίτη Λογοθετίδη, ήταν πράγματι προφητικό !

Γίναμε νούμερο 

Ο σεναριογράφος Δημήτρης Αποστόλου που ανεβάζουν με τον Αλέξανδρο Ρήγα την επιθεώρηση "Ζήτε παίδες Ελλήνων;" μας είπε:
Έχει πολύ καιρό που υπάρχει μια διάθεση και συμπεριφορά «ουστ» από τον κόσμο. Στην επιθεώρηση που ετοιμάζουμε  έχουμε ένα νούμερο όπου υπάρχει ένας πολιτικός που βγαίνει στη σκηνή και με τον δικό του αναίσχυντο και απαξιωτικό προς τον κόσμο τρόπο, εξηγεί όλα αυτά τα σκάνδαλα που έγιναν στη χώρα και τα δικαιολογεί μ’ έναν δικό του τρόπο. Από πίσω λοιπόν υπάρχει μια ομάδα αγανακτισμένων που περνάνε και τον γιουχάρουν.

Κάποια στιγμή αυτό το ουστ γίνεται ένα ζυμάρι που τον σκεπάζει και τον εξαφανίζει μέσα στον όχλο, στη λογική ότι το ουστ, τελικά, πρέπει να αποκτήσει τέτοια ισχύ, δύναμη και έκταση που να σβήσει αυτό το κακό πράγμα που μας έφερε εδώ και το αφήσαμε κι εμείς… Αυτά τα λίγα γραμματάκια της λέξης, σημειολογικά, γίνονται ένα παλιρροιακό κύμα που εξαφανίζει το παλιό και φέρνει το καινούργιο.

Για μένα, το ουστ, όσο περίεργο κι αν φαίνεται, πρέπει κάποια στιγμή να ήταν πάνω σ’ ένα πτώμα, αλλιώς δεν θα ‘ρθει η κάθαρση για τον κόσμο, για το θυμικό του…

…Βέβαια οι πολιτικοί έχουν κάνει τη μπάζα τους κι ας κόψει το λαιμό του το υποζύγιο, δηλαδή εμείς όλοι. Αυτοί, αυτό που είχαν να κάνουν το κατάφεραν και κυκλοφορούν ανάμεσά μας, ανάμεσα σ’  ένα λαό που δυστυχώς έχει μια καλοσύνη και μια αμνημοσύνη περίεργη…Και μας έχουν ψήσει ότι κι εμείς ευθυνόμαστε γι’ αυτό το πράγμα. Δεν είναι έτσι όμως. Απλά όλοι τους μας έφεραν εδώ, πολύ καλά σχεδιασμένα και μας είπαν κι αυτό το γραφικό «μαζί τα φάγαμε…».

Το ουστ λοιπόν έχει να κάνει και μ’ αυτό, ότι εμείς δεν είμαστε συνένοχοι. Ακόμη και η φοροδιαφυγή, μας έκαναν να είναι τρόπος άμυνας, αφού βλέπουμε ξεκάθαρα ότι οι φόροι μας δεν πάνε πουθενά, δεν έχουν κανένα αντίκρισμα σε υπηρεσίες, σε υγεία, σε παιδεία, σε προστασία και ασφάλεια, ούτε σε ανάπτυξη. Τίποτα
δεν είναι ανταποδοτικό. Γιατί να πληρώσω τα πάντα για το τίποτα; Και γιατί να μην πληρώσω όταν μου παρέχεις υπηρεσίες…
Μας ζητάνε αποδείξεις για να δικαιολογούν ακόμα και την αναπνοή μας… Εμείς γιατί δεν έχουμε πάρει ποτέ μια απόδειξη για τα υποβρύχια, για τα C4Ι, για όλες τις αγορές- σκάνδαλα; Δηλαδή ξαφνικά εμείς πρέπει να είμαστε οι νομοταγείς κι αυτοί έχουν φτιάξει μια ωραία κλικούλα;

Η γελοιότητα του πράγματος δεν είναι στο λαό μας, η γελοιότητα είναι στο σάπιο πολιτικό σύστημα. Να τελειώνει λοιπόν και το παραμυθάκια της ενοχής…

Αγανακτισμένοι εντελώς

Η μεγαλύτερη πορεία των τελευταίων χρόνων έφτανε στο κέντρο της Βέροιας. Το σύνθημα «ε,ε,ε - ο,ο,ο, πάρτε το μνημόνιο και φύγετε από εδώ, ουστ!» , έβγαινε με ένταση από τα στόματα των διαδηλωτών. Η λέξη όμως που ένοιωθες ότι γέμιζε τα στόματά τους, ήταν το «ουστ!». Τι έπαθαν οι μέχρι χθες καθωσπρέπει συμπολίτες μας και ξέχασαν τους καλούς τους τρόπους; Τι έπαθαν άνθρωποι που δεν λένε «ουστ!» ούτε στα ζώα, για τα οποία πρωτοχρησιμοποιήθηκε η λέξη, και την απευθύνουν σε εκπροσώπους του λαού; Χάλασε ή άρχισε να φτιάχνει ο κόσμος;

Ένας από τους αγανακτισμένους πολίτες που έδινε το σύνθημα της μεγάλης πορείας (19 Οκτωβρίου) με τη ντουντούκα, ο Δημήτρης Αβραμίδης, προσθέτει:

"Από την συμμετοχή μου στις λαϊκές συνελεύσεις «των αγανακτισμένων της Βέροιας» κατάλαβα ότι, το «ουστ!» απευθύνεται σε τόσους πολλούς, που όσο γεμάτο και αν είναι το στόμα τους, δεν φτάνει για όλους τους παραλήπτες. «Ουστ!» σε αυτούς που μας έφεραν μέχρι εδώ, «ουστ!» σε όσους μας κορόιδευαν παρουσιάζοντάς μας μια εικονική πραγματικότητα,

«ουστ!» σε αυτούς που καταστρέφουν καθημερινά τις ζωές μας με μέτρα άδικα, που αντί να λύνουν, μεγαλώνουν το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα μας, «ουστ!» σε αυτούς που κλέβουν το μέλλον μας και κυρίως το μέλλον των παιδιών μας. Τέλος, «ουστ!» σε αυτούς που ακόμη και σήμερα προσπαθούν να μας κοροϊδέψουν και πάλι, διαφωνώντας δήθεν με μέτρα που στην πράξη φροντίζουν να υλοποιηθούν. Βέβαια πολλοί είναι παραλήπτες αρκετών «ουστ!».

Το θέμα τώρα είναι να μην μείνουμε στο «ουστ!». Να καταλάβουμε ότι αν δεν αγωνιστούμε για να φτιάξουμε ένα άλλο πολιτικοκοινωνικό σύστημα που θα στοχεύει στην κάλυψη των αναγκών του λαού και θα στηρίζεται στην ενεργή του συμμετοχή στην λήψη και τον έλεγχο υλοποίησης των αποφάσεών του, όσα «ουστ!» και να φωνάξουμε, σε όποιους και να τα απευθύνουμε, δεν θα αλλάξει η μοίρα μας..."

Τέσσερις άνθρωποι, αντιπροσωπευτικά από τέσσερις πλευρές της ελληνικής κοινωνίας και επιστημονικώς τεκμηριωμένα καταλήγουν σε κάτι κοινό... Τι είναι αυτό; Μα το αυτονόητο, η κοινή λογική!

* Η Σοφία Γκαγκούση είναι αρχισυντάκτρια στην εφημερίδα της Ημαθίας "Λαός" - Δημοσιεύθηκε στο φύλλο της 27ης Οκτωβρίου 2011