Ξεκίνησε η αναστήλωση και αποκατάσταση των τριών παλαιών κατοικιών στο προαύλιο του Βυζαντινού Μουσείου Βέροιας

Στη διατηρητέα περιοχή της Κυριώτισσας, στο τμήμα που περνούσαν τα αρχαία τείχη της Βέροιας λειτουργεί από τον Απρίλιο του 2008 το Βυζαντινό Μουσείο Βέροιας μετά την αποκατάστασή του βιομηχανικού κτιρίου, το οποίο στα παλιά χρόνια δούλευε ως ένας σύγχρονος για την εποχή του αλευρόμυλος (ο μύλος του Μάρκου) με  κινητήρια δύναμη τα ορμητικά νερά του Τριποτάμου.  

Από τα τείχη της Βέροιας, για την οχύρωση της οποίας δεν είναι ευρέως γνωστά πολλά στοιχεία, σώζονται σήμερα περιορισμένα τμήματα εκ των οποίων όμως, τα περισσότερα, είναι κρυμμένα πίσω από παλαιές ή νεότερες οικοδομές και έτσι δεν είχαν την τύχη να προβληθούν κατάλληλα.

Από την παλιά πόλη, εντός των τειχών, διατηρούνται ακόμη κάποια σημαντικά τμήματα καθώς και οθωμανικά μνημεία στις περιοχές της Κυριώτισσας, Μακαριώτισσας, Παναγίας Δεξιά, Εβραϊκής συνοικίας και της αγοράς και πολλά, διάσπαρτα σ’ όλη την πόλη, νεότερα κτίσματα, σπίτια, βιοτεχνικές και εμπορικές εγκαταστάσεις.

Να σημειωθεί ότι τα περισσότερα κτίρια της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής χρονολογούνται στον 19ο και αρχές του 20ου αιώνα ενώ ελάχιστα σπίτια διασώζουν κάτι από το 18ο αιώνα. Ωστόσο τα περισσότερα από αυτά είναι ερειπωμένα, αλλοιωμένα ή εγκαταλειμμένα.

Τμήμα της ελληνιστικής, ρωμαϊκής και βυζαντινής οχύρωσης της πόλης, το τζαμί του Μαχμούτ Τζελεμπή, κτισμένα επάνω σε πύργο του τείχους, παλαιές κατοικίες επίσης κτισμένες επάνω στα τείχη της πόλης, βρίσκονται μέσα στη χαρακτηρισμένη ως διατηρητέα περιοχή της Κυριώτισσας, μία από τις περιοχές της πόλης, με πολλούς βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς ναούς, η οποία σώζει τον παραδοσιακό ιστό και χαρακτήρα της.

Με δεδομένο το ιστορικό αυτό παρελθόν της πόλης, το Βυζαντινό Μουσείο της Βέροιας δεσπόζει σε μια περιοχή με αξιόλογα δείγματα της αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς από διαφορετικές περιόδους που αποτελούν από μόνα τους αξιοθέατα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αρχαιολόγων και των αρχιτεκτόνων.

Αποκατάσταση των κατοικιών

Σε ολόκληρο το οικόπεδο του μουσείου εκτός από ένα κτίριο παλαιών υδρομύλων των αρχών του 20ου αιώνα, σώζονται και δύο παλαιές κατοικίες του 19ου αιώνα επάνω στα τείχη και πίσω από αυτές σώζεται μία ακόμα νεότερη κατοικία. Και οι τρεις βρίσκονται στη νότια οχύρωση της πόλης, σε ένα από τα τμήματά της που σώζονται σε αρκετό μήκος και ύψος. Η πρώτη κατοικία είναι κτισμένη πάνω σε πύργο, η δεύτερη πάνω και πίσω από το διάμεσο τείχος ενώ η τρίτη αναπτύσσεται βόρεια του τείχους μέσα στην οχυρωμένη πόλη.

Στο πλαίσιο της συνολικής πρότασης της11ης Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων της Βέροιας προβλεπόταν και η αποκατάσταση των τριών αυτών κατοικιών που βρίσκονται στο προαύλιο παραπλεύρως του Μουσείου.

Και όντως, οι εργασίες ξεκίνησαν από τον Απρίλιο και βρίσκονται σε εξέλιξη με στόχο, οι κατοικίες αυτές να φιλοξενήσουν συναφείς με τη λειτουργία του Μουσείου χρήσεις. Το έργο εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ με προϋπολογισμό 1 εκ. 500.000 ευρώ και εκεί προγραμματίζονται χώροι για εκπαιδευτικά προγράμματα, υποδομές για την επιστημονική δραστηριότητα του προσωπικού, για πολιτιστικές δραστηριότητες κ.λπ.

Πιο συγκεκριμένα στα κτίρια (ανάλογα με τους χώρους και τη διάταξη των κατοικιών) θα διαμορφωθούν: επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος, φυλάκιο, γραφείο αρχαιολόγων, γραφείο ηλεκτρονικής τεκμηρίωσης μνημείων και συλλόγων του Μουσείου με δυνατότητα σύνδεσης σε προγράμματα ψηφιακών συλλόγων του Υπουργείου Πολιτισμού, ερευνητική βιβλιοθήκη με θέμα τα τείχη της Βέροιας, αναγνωστήριο και αίθουσες (ανά κτίριο) για συσκέψεις, σεμινάρια, προβολές, διαλέξεις, εκδηλώσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα του μουσείου, εικαστικά εργαστήρια και μικρές αποθήκες.

Οι χώροι θα  έχουν κατά το δυνατόν, αλληλένδετη σχέση και λειτουργία και δυνατότητα ενοποίησης-επικοινωνίας ενώ εκτός από την αποκατάσταση των οικιών με παραδοσιακές τεχνικές δόμησης προτείνονται και εργασίες διαμόρφωσης του περιβάλλοντα χώρου.

(Πηγές πληροφόρησης: 11η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, σχετική εισήγηση της αρχιτέκτονος Κλ. Θεολογίδου σε επιστημονικό συνέδριο)

Πηγή: Εφημ. "Λαός", συντάκτρια Σοφία Γκαγκούση